Zelfcompassie – het mooiste cadeau dat jij jezelf kan geven
Ik had laatst een klant voor me zitten. Het ging haar niet zo goed af. Een man die veel weg is en niet helpt in het huishouden, druk druk druk met kinderen en familie, en nu moest ze ook nog eens voor haar zwaar bejaarde moeder zorgen. ‘’Ik trek het niet meer” zei ze tegen me. Ik keek haar aan. Ze is een kwieke dame van achteraan in de veertig – intelligent, een goed diploma en een goede job. Ze is in feite het soort vrouw waar je naar opkijkt, een sterke vrouw – een rots in de branding. ‘Ik zie het bos door de bomen niet meer” zei ze, terwijl de tranen in haar ogen stonden.
Niet jezelf wegcijferen
Ze heeft een groot hart en wil constant het goede doen voor anderen. Maar ze cijferde zichzelf helemaal weg. Ze stond aan de rand van een serieuze burn-out. Samen zijn we dan ook een pad van zelfcompassie ingeslagen. Hoe kan ik meer houden van mezelf, aardig zijn in mijn gedachten of liefdevol mijn grenzen aangeven. Die zelfcompassie heeft haar geholpen de burn-out te overwinnen.
Af en toe een gezonde dosis zelfcompassie is gezond voor lichaam en geest!
We zijn voor onszelf vaak duizendmaal harder dan voor anderen. We worden boos op onszelf wanneer we fouten maken of raken gefrustreerd en ontmoedigd. Streng zijn voor jezelf kan de mentale gezondheid doen verslechteren. Enkel wanneer we onszelf een schouderklopje en wat zelfliefde tonen kunnen we op een constructieve manier aan de oorzaak van onze problemen werken.
Wat is zelfcompassie?
Zelfcompassie is het vergroten van mededogen naar zichzelf in gevallen van mislukking, fouten, inefficiëntie of lijden. Met andere woorden, het is de vergeving, zorg, zelfliefde en genade die we onszelf toelaten wanneer we fouten maken of wanneer we een periode van lijden doormaken. Het is dan ook een manier om te erkennen dat we ook maar gewoon mensen zijn en dat af en toe falen bij het leven hoort.
Zelf-compassie wil in andere woorden zeggen dat je niet te streng mag zijn voor jezelf.
De drie componenten voor zelfcompassie, volgens Kristin Neff (auteur Zelfcompassie):
1. Wat is zelfvriendelijkheid?
Zelfvriendelijkheid is de empathie die we onszelf tonen wanneer we lijden, mislukking of ontoereikendheid ervaren. Zelfvriendelijkheid staat loodrecht tegenover zelfoordeel waarbij we boos worden op onszelf en onszelf te streng beoordelen in moeilijke tijden.
Zelfvriendelijkheid betekent dat je er alles aan doet om jezelf, ondanks het feit dat het even wat moeilijker gaat, beter te laten voelen.
2. Wat is gemeenschappelijke menselijkheid?
Gemeenschappelijke menselijkheid betekent erkennen dat niemand op de hele wereld perfect is. Op die manier is het makkelijker jezelf te vergeven en aan zelfliefde en zelfcompassie te doen. Het is belangrijk te erkennen dat andere mensen dezelfde fouten maken, dezelfde nare dingen meemaken en zich ook ontoereikend voelen.
Heel wat mensen reageren met zelf-isolatie na het maken van fouten. We voelen ons dom, we voelen ons een buitenbeentje – toch moten we inzien dat ook andere mensen fouten maken en dat fouten maken de normaalste zaak van de wereld is.
Wordt het niet tijd dat we onszelf eraan herinneren dat wij ook maar mensen zijn en dat het leven nu af en toe niet loopt zoals wij dat gehoopt hadden? Niemands leven is namelijk perfect.
3. Wat is mindfulness
Mindfulness is ons bewust zijn van ons eigen lijden. Het is belangrijk dat we onze pijn erkennen en beoordelen, zodat we onszelf de juiste zorg kunnen geven. Mindfulness is cruciaal zodat we emoties en gevoelens niet gaan verbergen of uitvergroten. Mindfulness is eigenlijk gewoon onze gedachten en gevoelens onder de loep nemen en die dan op een constructieve en liefdevolle manier beoordelen.
Mythes over zelfcompassie
Zelfcompassie is een term die erg vaak verkeerd begrepen wordt. Voor sommigen is zelfcompassie hetzelfde als egoïsme. Voor anderen lijkt de term vooral een synoniem voor zelfmedelijden. Niets is echter minder waar, zelf-compassie is een mooie manier om aan zelfliefde te doen en om op een gezonde manier met je emoties en gevoelens om te gaan.
Zelfcompassie is geen zelfmedelijden omdat het naar de algehele ervaring van mensen kijkt en niet naar een geïsoleerd geval. Gezien Mindfulness een essentieel onderdeel is van zelfcompassie, voorkomt dit dat mensen zelfmedelijden gaan hebben of de situatie en hun eigen negatieve emoties en gevoelens gaan overdrijven.
Zelfcompassie wil niet zeggen dat we bij de pakken neerzitten. Zelfcompassie bevordert gezonde feedback op jezelf zonder een hard oordeel te vellen. In plaats van tegen onszelf te zeggen: ‘je bent waardeloos’, zeggen we ‘dit is een leermoment’.
Zelfcompassie is geen egocentrisme. Zelfcompassie betekent niet dat we gewoon doen waar we ons beter door gaan voelen; het betekent dat we doen wat nodig is voor ons welzijn. Wanneer een moeder medelijden heeft met haar kind gaat ze haar kind ook niet zomaar geven wat het wil.
Zelfcompassie gaat niet om excuses maken. Alleen omdat we erkennen dat we “toch ook maar mensen zijn en fouten maken”, wil dat nog niet zeggen dat we daarom ook excuses maken. Het betekent alleen dat we de gevolgen van ons menszijn accepteren en bepaalde dingen achter ons durven laten. Wanneer we aan zelfcompassie doen bekijken we de huidige situatie en gaan we daar constructief en met zelfliefde op reageren.
Er zijn namelijk gewoon dingen die we niet kunnen veranderen. In plaats van te blijven mopperen om de dingen die onveranderbaar zijn zouden we ons beter focussen op onze situatie, bekijken wat we eraan kunnen doen, en compassie tonen voor onszelf en voor anderen.
Hoe kan je zelfcompassie vergroten?
Net zoals compassie kan je zelfcompassie makkelijk zelf vergroten. Ik heb alvast enkele tips op een rijtje gezet.
1. Bekijk jezelf zoals je een vriend zou bekijken
Zoals eerder aangehaald zijn we voor onszelf vaak een pak harder dan voor onze vrienden en familie. Een eerste stap die je dan ook kan nemen om meer zelf-compassie te tonen is door jezelf als een goede vriend te behandelen.
Je kan dit doen door jezelf af te vragen hoe jij zou reageren wanneer een vriend of familielid dezelfde fouten zou begaan. We kunnen veel leren van de praktische manier waarop we de fouten van een vriend benaderen in vergelijking met de fouten die we zelf maken.
2. Neem mindfulness op in je dagelijkse routine.
Probeer mindfulness op te nemen in je dagelijkse routine. Plan een vast moment in waarop je even bewust wordt van wat er aan de hand is en hoe jij met problemen of falen omgaat. Deze activiteit moedigt je aan om op een constructieve manier een oordeel te vellen over de dingen die je doet zonder dat je brein de tijd krijgt bepaalde gebeurtenissen, gevoelens en emoties uit te vergroten.
3. Streef naar groei
Wanneer we aan zelf-compassie willen doen is het best dat we altijd naar groei streven. Een growth-mindset stelt ons dan ook in staat om de uitdagingen op ons pad te zien als een kans of een leermoment waardoor we als persoon kunnen groeien.
4. Wees dankbaar
Wees dankbaar voor de dingen die je hebt in plaats van je te concentreren op de dingen die je niet hebt. Een goede tip is om een klein dankbaarheidsboekje bij te houden waarin je iedere dag enkele dingen opschrijft waarvoor je dankbaar bent in je leven.
5. Verander de toon van je innerlijke dialoog
Dat kleine stemmetje in ons hoofd kan verdomd kritisch zijn. Wanneer we aan zelf-compassie willen doen moeten we de toon van dat stemmetje veranderen. We zorgen er best voor dat onze innerlijke dialoog ons gerust stelt en ons aanmoedigt om te groeien en te leren.
Wat is het resultaat van meer zelfcompassie in ons leven?
Wanneer we aan zelfcompassie doen stoppen we met onszelf te wentelen in zelfmedelijden en kunnen we op een constructieve manier stappen ondernemen om ons beter te voelen over de fouten die we maken en de gevoelens en emoties die daar bij komen kijken.
We kunnen de dingen die in het verleden zijn gebeurd niet veranderen, het is dan ook dom om lang bij die dingen te blijven staan. Meer nog: het heeft geen zin om onszelf te straffen voor wat we in het verleden hebben gedaan, focus in de plaats op zelfliefde en op wat wij als persoon in de toekomst kunnen verwezenlijken.