Hoe je emoties uit op het werk?

Lizet Bakker
31 juli 2019

Druk, stress, een naderende deadline: de spanningen en emoties kunnen soms hoog oplopen binnen een team. Omgaan met emoties en deze uiten is dan ook essentieel om de werksfeer optimaal te houden. Hoe jij als leidinggevende het goede voorbeeld kunt geven door met je eigen emoties om te gaan en je je team kunt ondersteunen bij het uiten van hun emoties? We zetten even wat belangrijke uitgangspunten op een rijtje.

Wat zijn emoties?

De definitie van een emotie is een innerlijke beleving of gevoel dat van bijvoorbeeld vreugde, angst, boosheid of verdriet, dat door een bepaalde situatie wordt opgeroepen of spontaan voorkomt. Het zijn subjectieve gevoelens die gepaard gaan met lichamelijke reacties, gezichtsuitdrukkingen en gedrag. Iedereen is onderhevig aan emoties, zowel positief als negatief. Ze komen zowel op de werkvloer voor, als thuis, bij familie of vrienden. Hoewel emoties in ieders leven elke dag een rol spelen, worden ze in de hedendaagse maatschappij vaak onderdrukt. Zeker op de werkvloer worden ze vaak opgekropt. Enkel bij mensen waar we ons volkomen op het gemak voelen worden ze geuit en kun je stoom aflaten. En iedereen moet zijn emoties af en toe de vrije loop kunnen laten. Het opkroppen van emoties leidt immers niet enkel tot frustratie, verminderde prestatie, maar kan ook lichamelijk klachten met zich meebrengen.

Welke 8 basisemoties onderscheiden we?

Ruwweg kunnen we 8 basisemoties definiëren:

  • Vreugde
  • Verdriet
  • Afkeer
  • Angst
  • Anticipatie
  • Verrassing
  • Boosheid
  • Vertrouwen

De 8 emoties vormen slechts de basis en er zijn heel wat nuances.

Emoties en gevoelens? Gelijkaardig, maar toch anders

Emoties en gevoelens worden dikwijls door elkaar gehaald en met elkaar verward, maar hoewel ze bij elkaar aanleunen, zijn ze toch verschillend van elkaar. Waar emoties vaak kortdurend en hevig zijn en ontstaan in een specifiek gebied in de hersenen (de amygdala en neocortex), duren gevoelens vaak een stuk langer. Ze komen vaak voort uit een emotie, maar worden aangevuld met persoonlijke ervaringen en herinneringen. Je emoties krijgen dus nog een extra laagje als het ware, want er wordt ook betekenis aan gegeven. Emoties mogen dan lelijk tekeer gaan in lijf, gevoelens vormen voornamelijk een geestelijk proces.

Hoe creëer je emotionele stabiliteit?

Om te functioneren en presteren, zowel op het werk als daarbuiten is emotionele stabiliteit cruciaal. Maar hoe schep je een situatie, waarin je emotioneel vrij bent? Wel, er zijn wel wat handigheidjes die er mee voor kunnen zorgen dat je de juiste balans behoudt en controle over je emoties. Zo kun je aan de slag met:

  • Visualisatie: je gedachten zijn een krachtig instrument. Door je een situatie in te beelden kun je je even onttrekken aan de werkelijkheid en afstand nemen.
  • Interne stimulatie: je eigen af en toe eens een complimentje geven en aan zelfzorg doen, kan helpen om emotioneel stabiel te blijven.
  • Fysieke inspanningen en focus: beide zorgen voor afleiding en door je te focussen op je lichaam, je zintuigen of een inspanning, voel je vaak de stress van je afglijden.
  • Mediteren: heel wat mensen vinden rust in het dagelijks mediteren. Gooi alle ballast overboord en kom even tot jezelf.
  • Ademhalingsoefeningen: je focussen op je ademhaling is een goede manier om even terug te herbronnen. Hier zijn heel wat oefeningen voor.

Dit zijn maar enkele manier om te werken aan je emotionele stabiliteit, er zijn nog heel wat andere manieren. Zoek zelf de manieren waarbij je je goed voelt en die voor jou werken.

Hoe herken je emotioneel stabiele mensen?

Geluk en resultaten zonder emotionele stabiliteit? Quasi ondenkbaar, toch zeker op langere termijn. Maar wat onderscheidt stabiele mensen nu van anderen? Onderstaande eigenschappen komen alvast veelvuldig terug bij personen die emotioneel in balans zijn: doe er je voordeel mee.

  • Leer grenzen stellen. Leer nee zeggen. Mensen in balans zeggen niet op alles ja, maar stellen hun prioriteiten en leggen ook uit waarom ze bepaalde zaken niet doen. Ze willen andere niet plezieren, maar zijn zich bewust van het feit dat ze niet de tijd hebben om alles voor iedereen te doen.
  • Erken je mindere punten. Ja, je hebt manco’s, maar dat is geen schande. Erken ze, ga er mee om, het is helemaal niet realistisch om perfect te zijn.
  • Leer luisteren. Stabiele mensen hoeven niet altijd aan het woord te zijn, ze luisteren.
  • Omring je met positieve mensen. De mensen die het kortst bij jou staan hebben immers het meeste invloed, ook op je mindset.
  • Volg je hart. Mensen in balans zijn geen ja-knikkers, maar volgen het pad waar ze in geloven. Ze stippelen hun eigen weg uit.
  • Durf hulp vragen en steun anderen. Hulp vragen is geen schande, maar nog het helpt je vooruit. Door anderen een handje te helpen, voel je je niet alleen beter, je schept ook een heleboel goodwill.

Hoe omgaan met emoties op het werk?

Zoals eerder aangegeven kunnen de emoties ook op de werkvloer hoog oplaaien. Maar hoe ga je hier als leidinggevende mee om?  Hoe controleer je je eigen emoties en zorg je ervoor dat ze geen impact hebben op de rest van je team?

Om even een praktijkvoorbeeld te schetsen: Je hebt net te horen gekregen dat een externe partij je binnenkort komt doorlichten en evalueren of je wel aan de kwaliteitseisen van de overheid voldoet. Er wordt een actielijst opgesteld, maar op de eerstvolgende team meeting blijkt dat 75% van de punten niet is opgepikt door je team. Binnen een maand staat de audit voor de deur en er ligt nog heel wat werk op de plank. De stress en spanning nemen toe, niet enkel bij jou, maar ook bij je teamleden. Welke emoties komen naar voren en hoe ga je hiermee om ..

We zetten een aantal typische emoties en mogelijke reacties onder elkaar:

  • Frustratie
    Raak je gefrustreerd? Neem dan even afstand van het probleem, overschouw het probleem en probeer positieve punten te zoeken. Jouw denken heeft immers invloed op je humeur. Blik even terug op eerdere situaties waarbij je je gefrustreerd voelde en meestal merk je dat die frustratie je toen ook niet veel verder geholpen heeft.
  • Zorgen/nervositeit
    Laat je niet overmannen door zorgen en stress, vaak lijkt de situatie ook erger dan ze in werkelijkheid is. Focus op je ademhaling en zoek naar oplossingen om de situatie aan te pakken. Het kan ook helpen om je zorgen en neer te pennen, zo kun je de werkelijke risico’s inschatten en schrijf je de stress van je af.
  • Boosheid
    Probeer je boosheid vroeg te ontdekken en een halt toe te roepen. Sta even stil bij hoe je boos overkomt en vraag je af of je werkelijk zo wil overkomen.
  • Afkeer
    Ook al ligt iemand je minder, respect opbrengen is het minste wat je kan doen. Word je zelf onrespectvol benaderd, dan mag je gerust enige assertiviteit aan de dag leggen.
  • Ontgoocheling
    Ontgoocheling kan een enorme impact hebben op je prestaties en gedrag. Het is niet omdat je een een doel niet bereikt hebt, dat je het niet kunt bijstellen. Sta stil bij je gedachtengang, weet dat je zelf de touwtjes in handen hebt om veranderingen aan te brengen en kies voor een positieve attitude.

Drie manieren om emoties te leren uiten

1. TRE
Moeite om je emoties onder controle te krijgen? Weet dat je er niet alleen voor staat, maar dat er heel wat mogelijkheden zijn om eraan te werken. Via Tension Releasing Exercises (TRE) leer je bijvoorbeeld op een natuurlijke manier spanning te ontladen. Dit kan voor zowel de dagelijkse stress als chronische spanningen.

2. Haptonoom
Een andere optie is een bezoekje aan de haptonoom. Haptonomie is de therapie gebaseerd op de filosofie van lichamelijke contact. De doelstelling is alvast om je terug bewust te worden van je authentieke gevoelens. Door middel van oefeningen krijg je zo inzicht in je gevoelens en denkpatronen en kun je er ook effectief mee aan de slag.

3. Bokscoaching
Als laatste willen we ook nog bokscoaching meegeven. Niet alleen fysiek zet je zo stappen vooruit, maar het is ook een geweldige uitlaatklep. Je geeft je emoties de ruimte en laat alles los. Heerlijk!