Ik zit niet lekker in mijn vel! Helpt een bezoek aan de haptonoom nu echt?

Lizet Bakker
10 juli 2019

Haptonomie: het is een begrip dat niet iedereen meteen bekend in de oren klinkt. Letterlijk betekent haptonomie de leer van menselijke emoties en het gevoelsleven. Het is een wetenschap die zich bezighoudt met aanraking en voelen, kortom: met direct lichamelijk contact. De haptonomische leer is ontwikkeld door Frans Veldman, één van ‘s lands bekendste haptonomen. Maar de belangrijkste vraag is natuurlijk: helpt het om een haptonoom te bezoeken?

Op die vraag krijg jij vandaag antwoord! Je kunt het volgende verwachten in dit artikel verwachten:

Wat is haptonomie?


Haptonomie is een vorm van therapie gebaseerd op de filosofie van lichamelijk contact. Het wordt ook wel omschreven als een wetenschap die de verschijnselen van menselijke interactie bestudeert en beschrijft. Een behandeling wordt altijd uitgevoerd door een haptonoom en heet ook wel een hapto-therapiesessie. De haptonoom is er om een cliënt te helpen zich (opnieuw) bewust te worden van zijn of haar echte gevoelens, en om authenticiteit te stimuleren en te herstellen.

Luister hieronder de podcast-aflevering over haptonomie.

De haptonoom geeft je inzicht in jouw gevoelens, kwaliteiten en denkpatronen. Tijdens een hapto-therapiesessie doe je verschillende oefeningen die in verband staan met jouw gevoel en beleving. Dit bewustzijn stelt je in staat om je leven te veranderen op de manier zoals jij dat wilt. Alles draait om wie je werkelijk bent, niet om hoe je zou moeten zijn. Haptonomie geeft je inzicht in je ware zelf.

Je ontwikkelt op rap tempo jouw emotionele intelligentie. Je ontdekt namelijk veel over je ware gevoelens. Vanwege de nabijheid en aanraking kun je niet wegduiken voor wat er daadwerkelijk in je leeft. Het is alsof je in een sneltrein zit die je steeds dichterbij jouw kern brengt.

Wat gebeurt er tijdens de sessie met de haptonoom? 


Lichaam en geest worden bij de haptonoom niet van elkaar gescheiden. Ze zijn namelijk afhankelijk van elkaar en beide aspecten zijn belangrijk voor zelfontwikkeling. Een haptonoom erkent dat zelfontwikkeling alleen kan plaatsvinden als iemand zowel een “bevestiging van het rationele bestaan” (het feit dat je bestaat) als een “affectieve bevestiging” (het feit dat je in orde bent zoals je bent) bezit. Dit vereist van de haptonoom het vermogen om gevoelens van veiligheid, vertrouwen en individualiteit bij een cliënt te versterken.

“The body always leads us home…if we can simply learn to trust sensation and stay with it long enough for it to reveal appropriate action, movement, insight, or feeling.” -Pat Ogden-

Gesprek
Bij een haptonoom vindt vaak eerst een oriënterend gesprek plaats. De vragen die dan worden gesteld zijn veelal gericht op hoe jij je over jij je voelt, en eventueel op recentelijke gebeurtenissen. Hierbij wordt je uitgedaagd om emoties die tijdens het gesprek naar voren komen bewust te ervaren en niet weg te drukken. Uiteraard wordt er ook besproken wat jij graag wilt bereiken, wat het overkoepelende thema is en of er dingen zijn waar je tegenaan loopt.

Oefeningen
Door middel van praktische oefeningen gaan je met het besproken doel en/of thema aan de slag. Er wordt gebruik gemaakt van diverse oefenvormen die zijn afgestemd op jouw specifieke situatie.

Een voorbeeldoefening is grenzen stellen en voelen. Je staat midden in de ruimte en de haptonoom loopt langzaam op je af. Jij mag vervolgens voelen wat er in je lichaam gebeurt. Word je blij? En waar voel je dit precies? Of vind je het best spannend? Waar voel je dat het sterkst? Je kunt op elk moment aangeven wanneer je wilt dat de haptonoom stopt. Zeg je dan op tijd ‘stop’, of niet? Door deze oefening maak je contact met je lichaam, ontdek je waar je grenzen liggen en leer je voor jezelf op te komen.

Aanraking

De haptonoom raakt je op een veilige en verantwoorde manier aan. Je mag altijd ‘stop’ zeggen als je het niet prettig vindt, of even een pauze nodig hebt. Door middel van directe aanraking ga je ontdekken hoe je reageert op contact met een ander. Je leert te voelen waar spanning of ongemak zit. Deze gevoelens kunnen te maken hebben met onverwerkte of niet goed geuite emoties die nu een weg naar buiten proberen te vinden.

Directe aanraking maakt je gewaar van jezelf, van je eigen ik. En je wordt je bewust van hoe je omgaat met de nabijheid van anderen. Je kunt je grenzen en je eigen verlangens waarnemen.

“Verdriet wat ingehouden wordt, en niet naar buiten mag veroorzaakt een deuk in je hart!”

Waarom zou je een haptonoom bezoeken?


Haptonomie valt onder lichaamsgerichte therapie. Bij deze therapieën wordt het lichaam als uitgangspunt gebruikt om lekkerder in je vel te zitten. Met behulp van de haptonoom leert de cliënt om nog niet geuite gevoelens en emoties te ontdekken, te accepteren en te verwerken. Dit leidt tot een toename van zelfvertrouwen!

De haptonoom helpt jou om meer open te staan voor gevoelens en gedachten en zonder stress door het leven te gaan. Je kunt op een effectieve manier afrekenen met de stress die je voelt in bijvoorbeeld nek, schouders of onderrug. Een bezoekje aan de haptonoom kan dus voor veel mensen een goede stap zijn. Er zijn talloze voorbeelden te vinden van klachten die verholpen kunnen worden dankzij haptonomie:

  • Moeite met het uiten van emoties
  • Een negatief zelfbeeld (minderwaardigheidscomplex)
  • Moeite hebben met intimiteit
  • Moeite met het opbouwen van relaties
  • Psychosomatische klachten
  • Angst en depressieve klachten
  • Te weinig contact met eigen gevoelens
  • Geen nee kunnen of durven zeggen

Podcast haptonomie

Haptonomie kan een mooie aanvulling zijn op bijvoorbeeld de psycholoog of een andere vaktherapeut. Uiteraard is het ook mogelijk om een los traject bij een haptonoom te doorlopen. Een haptonoom is namelijk zelf een professioneel opgeleide therapeut met veel kennis van lichaam en geest, waaronder stress, burnout en trauma.

Onderzoek naar effectiviteit haptononomie


Er zijn diverse wetenschappelijke onderzoeken gedaan naar de effectiviteit van haptonomie als behandelmethode. Hieronder zijn er vijf uitgelicht. Gebleken is dat haptonomie onder andere zeer interessant is voor professionals, organisaties en werknemers die kampen met een burnout.

1. Effectonderzoek Haptotherapie (2012)

In 2012 is een eerste effectonderzoek afgerond aan de Vrije Universiteit Amsterdam met de titel ‘The clinical effectiveness of haptotherapy in routine practices’. Uit dit onderzoek kwam naar voren dat meer dan 75% van de proefpersonen een verbetering ervaarden in psychische en lichamelijke pijn na het bezoeken van een haptonoom. Dit resultaat is gemeten aan de hand van de schaal van SCL-90, een enquête waarmee wordt nagegaan hoeveel last iemand heeft van psychische en en lichamelijke pijn. De onderzoekers concludeerden dat haptotherapie effectief is voor het bestrijden van psychische en somatische klachten. Daarbij maakten ze wel de kanttekening dat er meer onderzoek nodig is om deze conclusies te kunnen bevestigen.

2. Werkt haptotherapie echt (2010)?

In 2010 is er een onderzoek gestart onder 10 gz-haptotherapeuten die met hun praktijk werkzaam zijn in de eerstelijn gezondheidszorg. Uit dit onderzoek bleek dat 76% van de proefpersonen aan het begin van een haptonomisch traject hoog scoorde qua stress, angst en somatische klachten. Na acht sessies gaf 78% aan dat deze klachten significant waren verminderd.

3. Kan haptonomie helpen tegen een burn-out

We zien dat er de laatste tijd in Nederland steeds meer mensen zijn die last hebben van een burnout. Het is lastig om het precieze aantal vast te stellen, maar er wordt geschat dat ruim 17% van de actieve beroepsbevolking last heeft van aan burnout gerelateerde klachten. Praten over stress is voor veel mensen nog altijd een taboe. Ze geven het niet graag toe als ze bijna tegen een burnout aan zitten. Meestal is dit uit angst voor wat anderen ervan zouden kunnen denken. Men wil bijvoorbeeld niet als zwak gezien worden.

Dit is iets waar de haptonoom mee kan helpen; hij of zij helpt immers bij de behoefte aan bevestiging. Een onderzoek, gepubliceerd in het International Journal of Haptonomy and Haptotherapy, beweert dat de combinatie van het inschakelen van een arts en een haptonoom de beste stap is die je kunt maken. Op die manier heb je iemand waarmee je kunt praten over wat je dwars zit, terwijl de directe aanraking het mogelijk maakt om mentale blokkades te doorbreken. Hierdoor kun je een stressvolle periode van twee kanten een halt toeroepen. Net als een psycholoog is een haptonoom er echt voor jou. Het is iemand met wie je een betrouwbare relatie op kunt bouwen.

“You know the truth by the way it feels”

4. Heeft haptonomie effect voor medewerkers?

In 2015 gaf zo’n 60% van ondervraagde medewerkers aan last te hebben van aan stress gerelateerde klachten. Dat is veel! De meeste symptomen van stress uiten zich via het menselijk lichaam. Denk bijvoorbeeld aan moeheid, spierkramp, slaapproblemen, hoofdpijn en misselijkheid. Het is niet moeilijk dat al deze verschijnselen de fysieke en mentale veerkracht aanzienlijk verminderen.

Laten we eens kijken naar veerkracht binnen organisaties. Voor managers en leidinggevenden zijn zelfbewustzijn, zelfvertrouwen en emotionele intelligentie voorwaarden om succesvol leiding te kunnen geven aan een team. Veerkracht wordt vaak gezien als een individuele kwaliteit, die je kunt trainen en ontwikkelen. En zoals we hebben vastgesteld: meer stress = minder veerkracht.

In organisaties draait het vaak om kennis en kunde. Het draait veel minder om voelen en ervaren. Terwijl we toch allemaal mens zijn. We zijn gevoelswezens en voelen doen we met ons lichaam. Er is steeds minder aandacht hiervoor. Tegelijkertijd wordt van managers en leidinggevenden veel gevraagd als het gaat om menselijke interactie, veiligheid bieden, vertrouwen geven en feedback geven en ontvangen.

Het blijkt dat hoe meer jij als professional je zelfbewustzijn ontwikkelt, hoe beter je in staat bent om onder stress te werken. Haptonomie is een manier om dit zelfbewustzijn en de veerkracht van mensen te vergroten, waardoor dus ook organisaties veerkrachtiger worden. Er dient echter nog verder empirisch onderzoek gedaan te worden.

5. Helpt haptonomie tegen fysieke en mentale pijn?

Een veelvoorkomende vraag is of haptonomie ook van belang kan zijn voor mensen die last hebben van fysieke of mentale pijn. Vaak zien we dat deze twee klachten samengaan. Iemand die een burnout heeft zal bijvoorbeeld vaak ook fysieke pijn hebben. Volgens de filosofie achter haptonomie wordt de mens gezien als een liefhebbend (voelend en sociaal), autonoom en verantwoordelijk (zowel voor zichzelf als voor anderen) wezen. Heel veel onderzoek is er nog niet naar gedaan, maar hetgene dat verricht is laat positieve resultaten zien.

We zien dat haptonomie een rol kan spelen bij enkele specifieke soorten klachten, met name op het mentale vlak. Mensen die erg met zichzelf in de knoop zitten, bijvoorbeeld vanwege een depressie, hebben veel baat bij een behandeling. Mensen die last hebben van puur fysieke klachten doen er altijd goed aan om eerst een medisch arts en/of een fysiotherapeut te bezoeken. In deze gevallen is de primaire oorzaak vaak niet zomaar op te lossen met haptonomie.

Dankzij een haptonomische behandeling krijg je weer controle over je geest en lichaam, waardoor kun je fysieke klachten verhelpt, maar ook de mentale problemen aanpakt die eraan ten grondslag liggen. Je kunt altijd contact opnemen met een haptonoom om te kijken of de klachten waar jij last van hebt verholpen kunnen worden met een of meerdere sessies. Ze zijn altijd bereid om je te helpen, maak hier dan ook gebruik van!

Een bezoek bij een haptonoom inplannen?

In contact komen met je emoties en een manier vinden om ermee om te gaan kan precies datgene zijn wat je nodig hebt om jouw nieuwe ‘ik’ te vormen. Door je gevoelens bewust te ervaren, te analyseren en te uiten kun je eerder grenzen aangeven, zeggen wat je daadwerkelijk voelt en een gebalanceerd leven leiden, zowel professioneel als privé. Je leeft volgens je eigen normen en waarden en durft voor jezelf te kiezen.

Samen met de haptonoom zoek je naar jouw persoonlijke evenwicht, zodat je (weer) kunt blaken van zelfvertrouwen. Plan vooral een sessie bij een erkende haptonoom als je vindt dat jij baat hebt bij meer zelfverzekerdheid en -bewustzijn. Het is één van de beste stappen die je kunt zetten.

Wil je liever een bredere en actievere aanpak? Kies dan voor een coach met ervaring in haptonomisch coachen, bokscoaching, weerbaarheidstraining en coachen met actiemetaforen en neem gerust contact op met ByLizet, coach gevestigd in Rotterdam!

Ontdek hier 3 andere lichaamsgerichte therapieën:

Bronnen:
http://www.ijhh.org/userfiles/1558559708.pdf
http://www.ijhh.org/userfiles/1510489618.pdf
http://www.ijhh.org/userfiles/1416433659.pdf
https://www.haptotherapie-zeeuwsvlaanderen.nl/wetenschappelijk-onderzoek