Emotioneel leiderschap: hoe leid je een emotioneel gezond team?

Emotioneel leiderschap: het is al een poosje een hot topic. Vroeg of laat krijgen we er namelijk bijna allemaal mee te maken.

Wat is emotioneel leiderschap eigenlijk? En hoe belangrijk is het?

Je neemt graag de regie, bent doelgericht en stelt makkelijk grenzen. Maken kwaliteiten als deze je tot een perfecte leider? Het antwoord is: deels. Dit zijn voorbeelden van taakgericht leiderschap. Een succesvol leider bezit daarnaast ook kwaliteiten van emotioneel leiderschap. De combinatie van pragmatisme en empathie zorgt voor een plezierige werksfeer en een hogere productiviteit.

Kwaliteiten van emotioneel leiderschap zijn bijvoorbeeld: luisteren naar wat je team te zeggen heeft, een veilig aanspreekpunt zijn en het nemen van weloverwogen beslissingen. Dit zijn belangrijke vaardigheden, want er is tegenwoordig minder sprake van ‘goede’ of ‘slechte’ keuzes en meer van ‘de juiste beslissing nemen op het gepaste moment.

Gelukkig is het praten over emoties en het tonen hiervan steeds minder een taboe. Dit is een positieve trend, waarbij het verwerken van emoties niet langer als onprofessioneel of zwak wordt gezien, maar juist als professioneel en vaardig.

Emotioneel leiderschap, emotionele intelligentie: hoe kom je eraan?

De basis van emotioneel leiderschap is een ‘hoge’ emotionele intelligentie (EQ): het vermogen om je eigen emoties en die van anderen te begrijpen en ermee om te gaan. Als je een hoog EQ hebt kun jij je inleven in de ander en weet je welk effect emoties hebben in het dagelijks leven.

Het begrijpen en controleren van je eigen emoties verbetert je prestaties op het werk en in je privéleven. Of je nu een team aanstuurt van vijf of 50 personen, of alleen werkt: met voldoende EQ-vaardigheden ga je succesvoller door het leven. Het is niet iets wat we op school leren en terwijl sommigen van nature een hoog EQ bezitten, moeten anderen er wat voor doen.

Er is gelukkig goed nieuws voor degenen wiens emotionele vaardigheden nog niet helemaal ontwikkeld zijn: je kunt op verschillende manieren je EQ verhogen.

Vijf belangrijke onderdelen van emotionele intelligentie

Om het overzichtelijk te houden staan hier vijf kenmerken van emotionele intelligentie voor je op een rij.

Zelfbewustzijn

Als je zelfbewust bent, ben je je bewust van je eigen karakter en emoties, en weet je hoe je kunt handelen naar aanleiding van deze emoties. Als leider ken je je sterke

en zwakke punten. Je weet hierdoor wat jij nog kunt leren en het helpt je verstandige keuzes te maken.

• Schrijf je gedachten op in een dagboek. Je wordt je bewuster van wat er precies in je hoofd en hart omgaat.
• Sta stil bij je emoties. Neem op verhitte momenten een stapje terug, adem een keer diep in en uit en ga na waar je emoties vandaan komen. Wat voel je precies?

Zelfregulering

Zelfregulering betekent dat je de verantwoordelijkheid neemt voor je eigen welzijn en gedrag; je weet hoe je eerlijk en oprecht kunt omgaan met je emoties.

• Kalmeer en ontspan. Doe aan yoga, ga een rondje fietsen, of lees een goed boek. Zodra je afgekoeld bent zul je beter in staat zijn weloverwogen beslissingen te nemen.

Jij hebt de keuze om op jouw manier te reageren op je emoties.

Zelfmotivatie

Dit is de mate van toewijding aan onze doelen, ons doorzettingsvermogen en ons algehele niveau van optimisme.

• Zorg voor uitdagende doelen en vind motivatie die voor jou werkt. Waar doe je het voor? Waar word je blij van?
• Zoek iets positiefs in elke uitdaging of mislukking. Er is altijd wel iets kleins te vinden, zoals een geleerde les of een nieuw zakelijk contact.

Empathie

Empathie is het vermogen om je te verplaatsen in andermans gevoelsleven. Je hebt een groot inlevingsvermogen en reageert op een prettige manier op de emoties van anderen.

• Luister en stel vragen. De eerste stap naar inlevingsvermogen is om te ‘voelen’ wat de ander zegt. Laat onderbrekingen en vooroordelen achterwege.
• Geef erkenning. Maak duidelijk dat je begrijpt wat er wordt gezegd.
• Verander van perspectief en plaats jezelf in de schoenen van de ander. Wat gebeurt er vanuit hun gezichtspunt?

Sociale vaardigheden

Dit zijn vaardigheden zoals communicatie, het opbouwen van relaties en het omgaan met conflicten. In termen van EQ zijn het vooral de vaardigheden die nodig zijn voor het effectief omgaan met emoties van anderen, en omvatten alle eerder genoemde vaardigheden. Hier zijn wat extra tips:

• Let ook op non-verbale communicatie. Lichaamstaal en toonhoogte zeggen veel over de aanwezige emoties.
• De beste manier om je sociale vaardigheden te ontwikkelen is via contact met anderen.

Hoe meer je deze vaardigheden ontwikkelt, hoe hoger je emotionele intelligentie en hoe beter je in staat bent tot emotioneel leiderschap.

Emotionele intelligentie op de werkvloer

Hoe vertaal je je emotionele intelligentie nu naar emotioneel leiderschap?

Emotioneel leiderschap houdt in dat emoties van werknemers worden geaccepteerd en dat je beseft dat deze niet altijd met jou persoonlijk te maken hebben. Laat de werknemers weten dat het oké is om gevoelens te hebben. Geef hierin zelf het goede voorbeeld. Laat collega’s communiceren welke positieve of negatieve emoties er spelen op de afdeling.

Emoties zijn een motor voor positieve energie en toewijding, die weer cruciaal zijn voor een fijne werksfeer en succesvolle prestaties. De volgende keer dat je in contact komt met heftige emoties kun je dus beter denken: ‘jeetje, wat fijn dat onze vertrouwensband blijkbaar zo goed is dat mijn werknemer durft te laten weten wat er speelt!’

Onthoud: oefening baart kunst. Het is nu dus tijd om je kennis over emotioneel leiderschap in de praktijk te brengen. Verbeter de werkomgeving, begin bij jezelf!