Boosheid op het werk wordt door veel professionals als lastig ervaren.
Het is vaak alles of niets: of ze kroppen het op of gaan helemaal los.
Waarom hebben we zo’n ingewikkelde relatie met onze boosheid?
Boosheid tussen collega’s, klanten, directie en werknemers: het kan elke relatie beschadigen.
Niet uitgesproken boosheid werkt als een sluipmoordenaar.
Laten we eens dieper in deze emotie duiken.
Als jij niet gezond met je eigen boosheid kunt omgaan, is de boosheid van een collega, klant of medewerker ook moeilijk te verdragen.
Goed om te onthouden: boosheid vormt zich in het lichaam.
Boos zijn is een emotie die je fysiek voelt.
Met dit artikel kun je boosheid beter leren begrijpen.
Je leest verhalen en ervaringen van ondernemers en professionals over hun boosheid.
Vooral vrouwen (heren ook hoor) vinden gezond boos worden moeilijk.
Inhoud:
- Boosheid is een gezonde emotie
- Hoe voelt boosheid?
- Waar worden we boos om?
- Verschillende soorten boosheid
- Bang om boos te worden
- Tips voor als je boosheid voelt opkomen
- Stappenplan om boosheid te begrijpen
Boosheid is een gezonde emotie
Laten we vooropstellen dat boos zijn een gezonde emotie is. Het is zelfs nuttig om af en toe eens flink boos te worden. Je geeft dan duidelijk je grenzen aan!
Boos worden iets is dat ons vaak afgeleerd. Als klein kind kon je om het minste of geringste boos worden. Je kreeg geen snoepje, je moest te vroeg naar bed, je moeder deed stom. De meest gekke dingen voelden als een heel goede reden om boos te zijn.
Maar jouw driftbuien werden afgestraft en je moest bijvoorbeeld op de trap zitten tot je weer was 'afgekoeld'. Zo leerde je dat het beter was om je woede in te slikken, op te kroppen of onder controle te houden.
Hoe voelt boosheid?
Emoties zijn voelbaar. Het zijn niet enkel gedachten.
Emoties kun je niet aan- en uitzetten.
Je kunt emoties vrijwel niet mentaal aansturen.
Emoties zetten je aan tot actie.
Boosheid laat jou je grenzen aangeven.
Je laat zien dat voor jou de maat vol is.
Je wordt boos als iemand jouw grens heeft overschreden.
Ieder mens ervaart boosheid anders in het lichaam.
Ik heb mijn diverse ondernemers en professionals gevraagd hoe ze boosheid op hun werk ervaren. Dit waren de meest voorkomende antwoorden:
– mijn hart klopt in mijn keel
– mijn ademhaling komt omhoog
– mijn spieren zijn gespannen
– mijn schouders verkrampen
– ik haal oppervlakkig adem
– ik voel mijn benen slap worden
– ik voel stress in mijn borststreek
– ik voel een soort blok in mijn maag
– ik krijg hoofdpijn
En hoe beïnvloedde deze boosheid hun denken? Ze zeiden het volgende:
– ik voel mijn hoofd mistig worden en kan niet helder uit mijn woorden komen (tijdens een vergadering)
– ik krijg een tunnelvisie en ben alleen maar boos op die ander
– ik raak gemakkelijk geïrriteerd
- bij thuiskomst geef ik mijn partner de volle laag, bijvoorbeeld omdat hij de boter vergeten was
Waar worden we boos om?
Nogmaals: boosheid is heel normaal. Het is een menselijke emotie die we allemaal hebben. Jij, ik, collega's, klanten, partner en kinderen.
Dit zijn de drie meest voorkomende redenen waarom mensen boos worden:
1. Jouw grens wordt overschreden
Jouw norm is dat je afspraken nakomt. Je hebt een collega die altijd weer schuift met afspraken, of ze gewoon vergeet. Je raakt hierdoor enorm gefrustreerd, elke keer weer.
2. Je voelt je aangevallen
Je hebt een goede presentatie in elkaar gezet. Tijdens een meeting krijg je 'negatief commentaar' op de inhoud van deze presentatie. 'Het komt niet tot de kern', zegt een collega. Je bent furieus. Je hebt hier dagen aan gewerkt en hij geeft alleen maar vanaf de zijlijn negatieve feedback.
3. Je vindt dat jouw gevoelens en behoeften niet gerespecteerd worden
Je hebt veel tijd en energie gestoken in de groei van jouw afdeling/bedrijf. Maar op dit moment is jouw energie op. Je moeder gaat qua gezondheid achteruit. Je hebt vaak rugpijn en nekklachten. Je voelt dat je meer ruimte nodig hebt. Maar werken je collega's mee? Nee hoor..!
Kan boosheid jou iets leren?
Jazeker!
- Je begrijpt wat je echt belangrijk vindt.
- Het motiveert je om nare situaties te veranderen.
- Het helpt je om voor jezelf op te komen of jezelf te verdedigen.
Verschillende soorten boosheid
Er zijn veel woorden om boosheid te omschrijven: furieus, nijd, woede, chagrijn, irritatie enzovoort. Al deze woorden geven een andere graad of hevigheid van boosheid aan, maar de kern van de emotie is boosheid.
Welke vormen van boosheid zijn er. Hieronder lees je illustrerende voorbeelden van professionals.
1. Terechte en onterechte boosheid?
“Ik vind boosheid volkomen terecht als iemand een uur te laat is op een afspraak, zonder me te laten weten dat zij later komt. Maar ik vind boosheid van mezelf soms ook onterecht. Als ik weet dat mijn ouders met kerst op vakantie zijn, verwacht ik stiekem dat ze mij wel bellen. Ik kan kwaad worden als dit niet gebeurt, ondanks dat er vooraf geen afspraken over gemaakt waren. Dan vind ik van mezelf dat ik niet moet klagen, maar toch voel ik me boos. ”
Sarah, manager ICT, 54 jaar
2. Aardige en onaardige boosheid?
“Ik maak onderscheid tussen aardige en onaardige boosheid. Het is puur een gevoel: soms voelt boosheid voor mij aan als ‘aardig’ en de andere keer als ‘onaardig'. Boosheid is aardig als ik netjes blijf, maar toch met duidelijke stemverheffing tegen mij vriend zeg: 'je bent gewoon een eikel'. Mijn boosheid is onaardig wanneer ik als een viswijf tekeer ga en geen controle heb over mijn woorden en stemvolume. Het hangt er dus vanaf op welke manier ik mijn eigen boosheid uit naar de ander.”
Josefien, ondernemer in detailhandel , 49 jaar
3. Boosheid naar mezelf toe of naar de ander
“Ik kan zo ontiegelijk boos zijn op mezelf. Bijvoorbeeld als ik thuis zit en me realiseer dat ik straal vergeten ben een collega te bellen, terwijl ik het nog zo beloofd had. Ik kan in deze boosheid lang blijven hangen. Het is niet dat ik met potten en pannen zal gaan gooien, maar ik voel mijn buik samentrekken en word erg misselijk.”
Lieneke, kinderpsycholoog, 39 jaar
4. Interne en externe boosheid
“Ik kan me zo ontzettend boos voelen van binnen. Zo was er een collega die een bonus kreeg en ik niet. Dat maakte me zo pissig. Ik voel deze boosheid dan in mijn hele lijf. Mijn gedachten blijven maar in cirkels rondgaan. Hoe meer negatieve gedachten er opkomen, hoe heviger de interne boosheid voelt.
Soms voel ik ook externe boosheid. Deze beperkt zich niet alleen tot mijn gedachten, maar wordt verbaal en fysiek geuit. Vooral mijn vriend heeft het dan zwaar te verduren. Ik kan het dan uitschreeuwen en zelfs een klap tegen de muur geven.
Het verschil tussen deze soorten boosheid is wel dat ik na een fikse woordenwisseling de meeste boosheid kwijt ben. Interne boosheid blijft veel langer hangen, waardoor ik een tijdje niet lekker in mijn vel zit.”
Wilinda, schrijfster, 44 jaar
Bang om boos te worden
“Ik durf niet boos te worden, omdat ik bang ben dat mijn relatie wordt verbroken.”
Bang om boos te worden.
Bang om emoties te uiten.
Bang om afgewezen te worden.
Bang voor je eigen kracht.
Bang voor de gevolgen.
Veel professionals zijn bang voor hun eigen boosheid. Ze onderdrukken deze emotie liever, maar vaak brengt het hun in de problemen. Drie professionals vertellen over de angst voor hun boosheid en hoe dit hun werk en privé leven beïnvloed.
1. Janne (41 jaar) vertelt: ik ben bang om boos te worden.
"Ik groeide op als enig kind. Mijn ouders waren superblij dat ze mij uiteindelijk hadden gekregen. In ons gezin was harmonie een heel belangrijke waarde. Mijn ouders waren altijd vriendelijk naar elkaar, naar mij en naar anderen toe. Ik had geen broers/zussen, of andere leeftijdsgenootjes in mijn familie waar ik op een natuurlijke manier ruzie mee kon maken. Over snoep of speelgoed, of gewoon om elkaar eens kinderlijk te pesten."
Op dit moment merk ik dat boosheid lastig is. Ik ben bang om boos te worden. Toen de relatie met mijn voormalige vriend op de klippen liep, omdat hij was vreemdgegaan, kookte ik van binnen. Achteraf weet ik dat hij regelmatig mijn grenzen heeft overschreden, maar ik durfde niet voor mezelf op te komen. Ik kon mijn boosheid niet uiten. Ik kon wel makkelijk huilen en huilde dan ook wat af. Nu, een paar jaar later, voel ik de woede hierover soms nog opkomen, ondanks dat ik nu een gelukkige relatie heb.
2. Sabine (52 jaar) vertelt: op mijn werk vermijd ik 'lastige' klanten en collega's.
"Ik kom uit een gezin waar agressie dagelijkse kost was. Ik werd regelmatig in elkaar geslagen en letterlijk aan mijn haren door de kamer gesleurd. Ik was altijd alert op hoe mijn vader zich gedroeg, hoe hij thuiskwam en hoe zijn gezicht stond. Ik voelde me nooit veilig."
Op dit moment in mijn leven merk ik dat ik nog steeds een grote afkeer heb jegens boosheid en agressie. Ik voel dat ik dan bang word en mijn spieren verkrampen als iemand ook maar een beetje geïrriteerd naar me kijkt. Zelf boosheid uiten vind ik echt moeilijk. Het roept meteen nare herinneringen op aan mijn agressieve vader. Op mijn werk vermijd ik 'lastige' klanten en collega's. Ik weet gewoon niet hoe ik hiermee moet omgaan.
3. Liesbeth (33)jaar vertelt: na een fikse ruzie ben ik bang dat de relatie wordt beëindigd
"Ik ben opgegroeid in een gezin waar boosheid altijd sluimerend aanwezig was, maar nooit in het openbaar werd geuit. Mijn ouders waren nooit boos als wij in de buurt waren. Als ik echter ‘s avonds in mijn bed lag, hoorde ik ze vaak tekeer gaan. Ik vond dat altijd heel spannend en kon lastig slapen. Uiteindelijk zijn mijn ouders gescheiden toen ik tien was. Ik heb altijd gedacht dat het door die ruzies kwam."
Ik ben bang geworden om boos te worden op mijn partner, op het werk en bij vrienden en familie. De angst is vooral aanwezig dat de relatie, na een fikse ruzie, wordt beëindigd en ik alleen achter blijf. Ik weet dat het een irrationele gedachte is, maar toch voelt het zo.
Deze drie professionals, allemaal intelligent vrouwen, voelen dat ze last hebben van boosheid vanwege hun verleden. Cognitief weten ze dat boosheid goed is om te uiten, maar toch voelt het niet zo.
Het grootste nadeel van angst voor boosheid is dat je conflicten gaat vermijden.
Angst voor boosheid kan komen doordat:
– je niets voelt en/of niet weet hoe je boos moet worden
- je de emoties onderdrukt
- je de boosheid niet durft te uiten
– je denkt dat jouw boosheid niet gerechtvaardigd is
– je een ander vooraf in bescherming wilt nemen
– je bevriest waardoor er niets naar buiten komt
5 stappen om je boosheid (beter) te begrijpen
1. Accepteer het
De eerste stap is om voor jezelf te accepteren dat je boosheid voelt. Het maakt niet uit of je denkt dat het terecht is of niet, of dat je boos bent op jezelf of een ander. Het gaat puur om het erkennen van de emotie.
Je hebt altijd het recht om je boos te voelen.
2. Identificeer wat je voelt
Ontdek waar in je lichaam je de boosheid voelt en benoem het voor jezelf of degene op wie je boos bent. Een aantal vragen die je kunt stellen om jouw boosheid te identificeren:
– Waar in mijn lijf voel ik de boosheid?
– Wat gebeurt er met mijn ademhaling als ik boos ben?
– Heb ik de neiging om iets te doen, of juist niet?
– Welke spieren spannen zich aan als ik boos ben?
– Klem ik mijn kaken op elkaar als ik boos ben, of niet?
Als je hebt vastgesteld waar de boosheid zit en wat je graag zou willen doen, keer dan even terug naar stap 1: accepteer datgene wat je voelt.
Je zit in een groeiproces, het is geen wedstrijd.
3. Ervaar bewust
Laat alle gevoelens door je heen stromen. Negeer ze niet, maar blijf met aandacht en gevoel bij je lijf. Zoals gezegd kan dat door bewust te ademen. Zo blijf je volledig in contact met je lichaam en dus ook met de boosheid die daarin zit.
4. Zoek de oorzaak van de boosheid
Nadat je jouw boosheid hebt geaccepteerd en je je gevoelens in kaart hebt gebracht, is de volgende stap om te onderzoeken waar de boosheid vandaan komt.
Slechts 10% van ons gedrag is bewust. De overige 90% van ons gedrag en onze gevoelens ontstaat in het onderbewuste. Het is dus de moeite waard om een laagje dieper te zoeken.
Janna (41 jaar en trainer) was ontzettend nijdig op haar leidinggevende over de uitvoer van een training. Ze vond dat de leidinggevende zijn verantwoordelijkheid ontliep en het ontaarde in een fikse ruzie. Toen we tijdens een coachsessie haar boosheid bespraken, kwam ze erachter dat het meer was dan alleen het gebrek aan verantwoordelijkheidsgevoel. De leidinggevende had ook een negatieve uitstraling die Janna om de een of andere reden boos maakte. Wat bleek: de combinatie van verantwoordelijkheid ontlopen en een negatieve uitstraling deed haar op een negatieve manier herinneren aan haar vader.
Durf een laagje dieper te graven.
4. Bekijk jezelf van een afstand
Neem achteraf afstand van je eigen emoties en bekijk ze in hun volledige context. Als je wat gekalmeerd bent, kun je goed zien hoe je reageerde en wat je precies deed.
Door met terugwerkende kracht rationeler naar je gevoelens te kijken, kun je tot interessante ontdekkingen komen. Vraag jezelf:
- Waar was ik op het moment dat ik boos was?
- Wat voelde ik voordat ik boos werd, hoe zat ik in mijn vel?
- Wordt ik vaker boos in deze situaties?
- De trigger die mij boos maakte ken ik die ook in andere situaties of bij andere mensen?
- Wat zou ik anders willen doen?
- Welke stappen kan ik zetten om mijn boosheid om een gezonde manier kan uiten?
5. Investeer in je emotionele gezondheid
Zonder emotie ben je geen mens. Wees dankbaar voor het feit dat je emoties kunt voelen en kunt uiten. Boosheid kan jou veel leren over jezelf en over anderen. Als je het lastig vindt om boosheid te uiten, is het dus heel belangrijk om erachter te komen hoe dat komt.
Tot slot geef ik je 14 tips die je kunt inzetten als je boosheid (thuis of op je werk) voelt opkomen.
14 tips als je boosheid voelt opkomen
Als je boosheid voelt opkomen, wat doe je dan? Vlucht je weg van deze emotie, of blijf je er juist dichtbij? Hier staan 14 manieren waarop je boosheid kunt benaderen op een rijtje. Doe wat het beste bij jou past en wees lief voor jezelf.
1. Maak onderscheid tussen de emotie en de actie
Voel de emotie en blijf daar dichtbij. Je hoeft niet direct in actie te komen en alle woorden en gebaren eruit te gooien. Je kunt de emotie eerst beschrijven (bijvoorbeeld in een journal). Wat voel je precies, waar voel je het en welke gedachten komen er omhoog?
2. Zoek de trigger (in het heden en verleden)
Probeer te ontdekken wat jouw boosheid veroorzaakt. Dat kan iets heel recents zijn wat meteen duidelijk is, bijvoorbeeld een nare opmerking, een conflict op het werk, of een ongehoorzaam kind. Maar misschien is de trigger in het verleden te vinden. In ieder geval: neem de tijd en je hoeft niet direct het antwoord te hebben.
Neem de tijd om jouw boosheid onder de loep te nemen.
3. Beweeg
Voel je een vlaag van boosheid opkomen en weet je even geen raad met jezelf? Ga dan bewegen. Wandelen, hardlopen, fietsen, boksen, naar de sportschool, tennissen, wat voor jou ook maar de beste uitlaatklep op dat moment is. Emoties willen in beweging zijn, dus als jij zelf letterlijk in beweging komt, kunnen ze op een mooie manier naar buiten stromen.
Emoties willen in beweging komen en niet onderdrukt worden.
4. Zoek een veilige haven
Zoek iemand of een plek waar jij je compleet veilig voelt. Bij die persoon of op die plek kun je je boosheid de vrije loop laten zonder dat je bang hoeft te zijn om veroordeeld te worden.
5. Voel bewust
Laat de boosheid gewoon komen. Voel heel bewust wat er in je lijf gebeurt, welke sensaties je voelt, welke woorden bij je opkomen, enzovoort. Spreek deze woorden hardop uit en uit de fysieke sensaties met gebaren. Dat kan ook heel goed als je alleen bent.
Express, don’t repress.
6. Zeg hardop: ‘ik ben boos!’
Zeg het als je boos bent. Je hoeft je boosheid (nog) niet op een andere manier te uiten, maar spreek de emotie voor jezelf uit en accepteer het als feit. Zo heb je met een simpel zinnetje de eerste stap gezet om je boosheid te verwerken.
7. Luister naar muziek
Blijf bij je boosheid en zet je favoriete muziek op. Dit helpt je te kalmeren, waardoor je de situatie makkelijker in perspectief kunt plaatsen en niet compleet overmand wordt door je emoties.
8. Ga schrijven
Pak een schrift en schrijf letterlijk op wat je voelt als je boos bent. Schrijf ook op welke gedachten er allemaal in je hoofd opkomen. Censureer jezelf vooral niet, laat alle boosheid uit je pen vloeien.
9. Ga weg bij je triggers
Soms is het goed om letterlijk afstand te nemen. Verlaat de plek waar je boosheid is ontstaan, of ga weg bij de persoon op wie je boos bent. Een andere omgeving waarin je even alleen kunt zijn kan het verschil maken.
10. Haal bewust adem
Ademen is een goede manier om je boosheid de ruimte te geven. Vaak hebben we de neiging boosheid klein te houden door het niet volledig te voelen en te ervaren. Maar in plaats daarvan kun je beter met volle aandacht naar de boosheid toe gaan. Door diep in en uit te ademen, word je je bewust van je lichaam en alles wat erin gebeurt.
Het proberen te onderdrukken van je boosheid is bij voorbaat een verloren strijd.
11. Leer je triggers kennen met een journal
Een uitgebreide versie van tip acht: houd een paar weken een journal bij waarin jij jouw boosheid beschrijft. Zo ontdek je jouw 'boosheidpatronen' en krijg je meer inzicht in jouw boosheid.
12. PMR – Progressive Muscle Relaxation
Progressive muscle relaxation is een manier om je eerst in te spannen en daarna volledig te ontspannen. PMR kun je direct toepassen als je boosheid voelt opkomen:
Span de spieren in je voorhoofd 15 seconden aan. Voel ze strakker worden en de rimpels die zo ontstaan. Na 15 seconden laat je de spieren weer heel langzaam ontspannen. Neem hiervoor zo’n 30 seconden de tijd.
Op deze manier kun je al je lichaamsdelen langsgaan. Begin bij het lichaamsdeel dat het verst verwijderd is van waar je de boosheid voelt en kom zo steeds dichterbij.
13. Visualiseer je boosheid
Ga rustig zitten. Zet je voeten op de grond. Doe je ogen dicht. Adem 10 keer langzaam in en uit.
Tel langzaam voor jezelf terug van 10 naar 1.
Na het aftellen stel je jezelf de volgende vragen:
- welke kleur heeft mijn boosheid?
- welke vorm heeft mijn boosheid?
- hoe zwaar is mijn boosheid?
- waar bevindt de boosheid zich? In mijn lijf of daarbuiten?
- wil de boosheid bewegen?
- zo ja, welke kant wil de boosheid op?
Als je zover bent, laat de boosheid een kant op bewegen die prettig aanvoelt.
Ga bij jezelf na wat dit met je doet.
14. Zelfhypnose
Breng jezelf onder hypnose om jezelf suggesties te geven hoe je met de boosheid wilt omgaan.
En nu?
Die tips en wijsheid heb je weer op zak, maar wat nu?
Ga je weer simpelweg terug Netflix kijken/Facebook checken en in hetzelfde patroon vallen of ben je op zoek naar duurzame transformatie? Een blogartikel lezen is namelijk geen garantie op resultaat, dat weet je ondertussen vast wel?
Kun je wat hulp gebruiken, dan is Lizet er voor je.
Zij is senior coach en helpt je aan een mooier leven door jezelf op nummer 1 te zetten.
1. Download haar gratis compacte videotraining.
2. Check het unieke coachtraject Expeditie Evenwicht
Lizet helpt ambitieuze professionals en ondernemers naar meer geluk, plezier en minder gedoe.
Heb jij een goed stel hersens, een uitdagende baan en fijne vrienden. maar voel jij je onrustig of onzeker. Plan een gratis kennismakingsgesprek in en kijk wat Lizet voor jou kan betekenen.
