Leiderschap: een term waar veel mensen bekend mee zijn. Een rol die sommige mensen hebben en waar ze comfortabel in functioneren. Leiden is een vaardigheid! Sommige leiders doen dit van nature, anderen leiders hebben behoeften aan training en coaching.
Er zijn verschillende leiderschapsstijlen. In dit artikel staat een van de stijlen in het spotlicht; dienend leiderschap.
“If your heart is not right, no one cares about your leadership skills” – Mark Miller
Dienend leiderschap
Deze leiderschapsstijl is zeker geen egoïstische leiderschapsstijl. Een dienend leider heeft een passie om zijn bedrijf, de leiders en zijn teamleden te dienen. De Dienende Leider mag dan wel “de baas” zijn van zijn team, maar ziet zichzelf als een teamlid.
Sterke punten:
- Communiceert open, eerlijk en is dienend.
- Zorgt net zo goed voor anderen als voor zichzelf.
- Behandelt teamleden liefdevol
- Commandeert mensen niet.
- Luistert actief, is aanwezig in het moment.
- Gebruikt en verbetert zijn emotionele intelligentie.
- Neemt de juiste beslissing omdat het de goede is.
Uitdagingen:
- Gebruikt iets teveel humor en vermijdt vaak conflicten.
- Faalt soms om anderen uit te dagen.
- Focust niet vaak op lange-termijn plannen.
- Herkent niet altijd de urgentie om taken te voltooien.
Ondanks de uitdagingen kun je al raden dat dit een stijl is waarbij wordt geleid met het hart. De meest gestelde vraag is: worden Dienende Leiders geboren of kun je er een worden? Kwaliteiten kun je ontwikkelen!
Een baby kan leren om te lopen en te praten. Een kind kan leren beter te praten en (beter) te schrijven. Ontwikkeling hoeft niet te stoppen; het is een keuze om dingen te leren. Dat gezegd hebbende: ja, je kunt leren om een Dienende Leider te worden.
“Everybody can be great, because everybody can serve. You don’t have to have a college degree to serve. You don’t have to make your subject and your verb agree to serve. You only need a heart full of grace, a soul generated by love.” – Martin Luther King, Jr.
Leid met passie
Laten we een praktisch voorbeeld nemen: Jan.
“Jan is manager bij een call center. Hij leidt een team van twintig mensen die elk hun eigen karakter en motivatie hebben. Hij houdt van zijn team en zijn team houdt van hem. Jan heeft veel tijd gestoken in het worden van een Dienende Leider en te leren echt aanwezig te zijn voor zijn medewerkers.
Jan heeft echter twee jaar lang geen promotie en geen salarisverhoging gekregen. Hij laat zijn directeur dat weten, die hem vervolgens binnenkort opslag belooft. En Jan wacht af. Ondertussen krijgt hij alles voor elkaar, en elke maand staat zijn team in de top 3 van het bedrijf met het aantal verkopen.
Maar Jan verandert langzaam. Normaal besteedde hij 80% van zijn werkdag met zijn teamleden door hen bij te staan terwijl zij aan de telefoon zitten. Jan trekt zich nu steeds verder terug en besteedt meer tijd in zijn eentje. Het lijkt alsof hij niet meer gemotiveerd is. Hij gelooft niet 100% in de belofte van zijn directeur. Jan besteedt zijn tijd nu liever aan het googlen van zijn hobby’s.”
Wat kun je van dit verhaal leren? Jan verloor zijn passie door beloften die niet werden nagekomen en trok zich terug. Zijn zwakke punten als het vermijden van een conflict, niet op zijn strepen staan en de lange termijn vergeten maakte het dat hij de directeur niet duidelijk maakte dat waardering is van zijn kernwaarden was. Om met passie te blijven leidinggeven is financiële waardering voor Jan belangrijk.
“If you don’t demonstrate leadership character, your skills and your results will be discounted, if not, dismissed.” – Mark Miller
Een Leider, Geen Baas
Een dienende leider leidt zijn team en het bedrijf naar succes en weet dat hij er deel van uitmaakt. Dus geniet hij van dat succes op een passieve manier. Hij gebruikt eigen kennis, mededogen en moed om anderen eerlijk, open en met nederigheid te leiden. De dienende leider luistert om beter te begrijpen, niet om slechts een reactie te geven. Dit kan alleen vanuit het hart komen.
Er zijn ook nog andere leiderschapsstijlen. Twee leiderschapsstijlen die nog kort toegelicht worden, aangezien hierin eigenschappen naar voren komen die de dienende leider kunnen sterken, zijn:
- De Visionaire Leider
- De Uitvoerende Leider
De Visionaire Leider is een leider die vooral denkt met zijn hoofd.
Er zitten sterke punten en uitdagingen aan primair logisch denken.
Sterke punten:
- Is constant op zoek naar nieuwe kansen.
- Geniet van nieuwe mogelijkheden.
- Blijft geconcentreerd op doelen.
- Bekijkt situaties vanuit meerdere perspectieven.
- Denk lang en hard na en maakt vervolgens sterke plannen.
Uitdagingen:
- Kan vaak klagen over weinig tot geen vooruitgang.
- Neemt niet alle veranderingen in ogenschouw.
- Dit kunnen bijvoorbeeld veranderingen in de cultuur van een organisatie zijn of veranderingen in het werkproces.
- Schenkt niet genoeg aandacht aan het proces om doelen te bereiken.
De Uitvoerende Leider is een leider die “met de handen denkt”.
Wat dit betekent is dat deze stijl meer gefocust is op het in de praktijk uitvoeren van taken en plannen en minder op doelgerichte coaching. Dat klinkt goed, maar dit heeft uiteraard ook weer zijn sterke punten en uitdagingen.
Sterke punten:
- Vindt effectieve manieren om taken te voltooien.
- Krijgt het werk af binnen de gestelde termijn.
- Deelt informatie en materialen vrijwillig zodat anderen alles hebben wat zij nodig hebben.
- Is goed in het strak plannen en uitvoeren van projecten.
- Stimuleert het team om kwaliteit te leveren.
Uitdagingen:
- Verliest snel zicht op het hoofddoel.
- Kan het team dwingen om onrealistische standaarden te hanteren.
- Gaat vaak ongeduldig om met onvoorziene problemen en teamleden die niet voldoen aan zijn normen.
- Deelt soms teveel informatie tijdens presentaties.
Het grootste verschil met de Dienende Leider is dat deze twee leiderschapsstijlen niet van nature actief luisteren naar teamleden; zij luisteren om te reageren en dingen uit te voeren.
“Since in order to speak, one must first listen. Learn to speak by listening.” – Rumi
De Dienende Leider kan leren van de visionaire en uitvoerende leider als het gaat om het vasthouden aan de grote lijnen, doelen bereiken en tijdig projecten afronden.
Emotionele Intelligentie
Tot zover hebben we gelezen dat de Dienende Leider zichzelf, anderen en het bedrijf wil begrijpen. Begrip komt niet alleen uit logica, maar ook uit het verstaan van
emoties. Het verstaan van emoties, en hoe eigen emoties te beheren, wordt Emotionele Intelligentie genoemd, oftewel EQ (EI). Verwar dit niet met rationele intelligentie (IQ).
Emotionele Intelligentie bestaat uit de volgende vijf onderdelen:
- Zelfbewustzijn – Hoe bewust ben jij van je eigen emoties?
- Zelfregulatie – Hoe druk jij jouw emoties uit?
- Motivatie – Hoe gemotiveerd ben jij om iets te bereiken omwille van jouw prestatie?
- Sociale vaardigheden – Hoe beheer jij jouw relaties met anderen om een bepaalde richting op te kunnen werken?
- Empathie – Neem jij de emoties van anderen in gedachten wanneer je beslissingen maakt, en zo ja, hoe?
Een Dienende Leider hoeft niet perse een hoog EQ te hebben. Deze wordt vanzelf ontwikkeld door *te leven*: levenservaring! Sterke emotionele situaties (trauma, liefde, verbeteringen in levenssituaties) kunnen een mens sterk veranderen, dus ook het EQ. Een mens met een goed hart verkrijgt op een natuurlijke manier een beter EQ. Maar het verhogen van het EQ kan ook geleerd worden, en een Dienende Leider zoekt naar manieren om zijn EQ te verbeteren.
De volgende manieren vormen de basis van een goed EQ voor een Dienende Leider.
- Actief luisteren (zoals eerder vernoemd)Luister om te begrijpen, niet om te reageren
- Oprechte interesse tonen in doelen en anderen
- Uitvinden hoe een ander informatie naar zijn/haar voorkeur ontvangt en verwerkt
- Oprecht communiceren op kalme, beheerste wijze
- Individuele oordelen van communicaties zoveel mogelijk uitschakelen
- Niemand is perfect
- De tijd nemen om te reflecteren op de eigen dag
Uiteraard zijn er nog veel meer manieren om het EQ te verbeteren.
“Leadership is not domination, but the art of persuading people to work toward a common goal.” – Daniel Goleman
In het kort
Het komt steeds vaker naar voren in onderzoeken dat werknemers ontslag nemen vanwege hun leider(s), zelfs wanneer de baan goed betaald. Een fulltime werknemer steekt acht uur per dag, exclusief pauzes, in het bedrijf. Een Dienende Leider kan deze tijd voor de medewerker veraangenamen. Door teamleden te horen, zien en ondersteunen met professionaliteit, oprechtheid, nederigheid en door emotioneel beschikbaar te zijn. De Dienende Leider leidt vanuit het hart door anderen te waarderen.
![Onveiligheid zit in jouw binnenste. [Ervaringen & Tips]](https://media-01.imu.nl/storage/bylizet.nl/2752/je-veilig-voelen-2560x1100.jpg)
