Eenzaamheid ervaren: een menselijke emotie die iedereen wel eens overkomt. Je voelt je plots erg alleen, alsof niemand op de wereld je begrijpt. Je voelt je met niemand verbonden. Dit gevoel kan onverwachts opdagen, zelfs wanneer jij je in gezelschap van anderen bevindt. De gedachten die ermee gepaard gaan voelen erg zwaar om te dragen: je voelt je onwezenlijk en somber.
Maar eenzaamheid is niet enkel psychologisch zwaar. Onderzoek wijst uit dat het een ernstig gezondheidsrisico met zich meebrengt. Een gebrek aan sociaal contact staat zelfs gelijk aan het roken van 15 sigaretten per dag. Eenzaamheid vergroot het risico op vroegtijdige sterfte en is schadelijker dan obesitas.
Je alleen voelen tijdens corona
Tijdens de coronacrisis werden er steeds meer mensen met gevoelens van eenzaamheid geconfronteerd. In de media zag je beelden van ouderen in het verpleegtehuis die geen bezoek meer mochten ontvangen. Diep triest. Tegelijkertijd struggelden heel wat jongeren met plotse gevoelens van eenzaamheid. De afzondering van hun vrienden en familie zorgde voor een donker gat. Het is niet altijd makkelijk om tijdens een crisis je gevoelens van eenzaamheid, angst of depressie te delen met vrienden, familie of kennissen.
“Ik ben normaal al bang dat mensen vinden dat ik me aanstel, als ik vertel dat ik me eenzaam voel, laat staan in deze situatie”, vertelt Milou in Common. “Het taboe lijkt in deze crisis wel groter te worden, omdat ze zich alleen maar met het virus bezig houden en ze voor mijn gevoel al snel zullen zeggen of denken dat je je aanstelt.”
Signalen van eenzaamheid
Je alleen voelen blijft niet enkel bij een gevoel van onverbondenheid. Vaak komen er nog andere gevoelens en gedragingen opdagen, zoals:
- gevoelens van somberheid, verdriet, angst en depressie
- negatieve gedachten of een laag zelfbeeld
- moeite met beslissingen maken
- verlatingsangst of bindingsangst
- lichamelijke klachten zoals hartkloppingen, hoofdpijn en moeite met ademhalen
- futloosheid, somber voelen, eet- en slaapproblemen
- druggebruik om de realiteit te ontvluchten
Eenzaamheid, een ziekte van onze tijd
De mens is een sociaal wezen. Door sociale media zijn we in staat om globaal te communiceren en contact te leggen met mensen die we anders nooit ontmoet hadden. Hoe komt het dan toch dat steeds meer mensen zich eenzaam voelen?
Eenzaamheid is een probleem in deze tijd. We leven niet meer in een kant en klaar sociaal netwerk, gecentreerd onder de kerktoren. We wonen niet meer om de hoek van familie en vrienden. In de huidige maatschappij moeten we ons meer inspannen om contacten te leggen.
Triggers waardoor jij je alleen kunt voelen
Er zijn heel wat situaties die ervoor zorgen dat jij je alleen kan voelen, zoals:
- relaties die uitdoven of worden beëindigd, door emotionele of praktische redenen (bv. verhuizen)
- een ontslag waardoor je sociaal netwerk van collega’s wegvalt
- geliefden die overlijden: vooral 75-plussers hebben hier last van, omdat hun netwerk langzaam verdwijnt
- beperkte financiële middelen: ontoegankelijkheid van betalende activiteiten zoals bv. uit eten gaan
- emotioneel op slot zitten
- niet kunnen praten over problemen
Wat doen als jij je alleen voelt
Voel jij je soms eenzaam? Hieronder vind je tips terug waarmee jij je gedachten kan verzetten. Een eerste stap om het gevecht tegen eenzaamheid te winnen is je mindset veranderen.
1. Verander je mindset.
Besef dat gevoelens komen en gaan. Een goede metafoor om dit te begrijpen is ‘het huis en de wind’. Beschouw jezelf als een stabiel gebouwd huis waarvan de ramen open staan. Er waait wind binnen: soms voel je slechts een briesje, soms waait de wind er stevig doorheen. De wind staat symbool voor de gebeurtenissen, gedachten en emoties die je ervaart. Net zoals de wind die door het huis raast, razen er gevoelens door je heen. Maar ook net zoals de wind, gaan gevoelens na een tijdje liggen. En het stabiele huis blijft overeind, hoe sterk de wind ook is: net als jij met je gevoelens. Aanvaard je gevoelens, maar houd er niet aan vast. Kommer je niet in zelfmedelijden en vaar niet weg met je gedachten. Denk na over hoe je nu het beste voor jezelf kan zorgen en besef dat alles slechts tijdelijk is.
“There is an escape from loneliness, seperation and fear. That escape is the awakening to the deepest dimension of our own self.” – Boeddha
2. Ga naar buiten.
Een wandeling in de frisse lucht zorgt ervoor dat jij je hoofd kan leegmaken. Buiten zijn vermindert het gevoel van eenzaamheid.
3. Zoek naar kleine dingen die jou gelukkig maken.
Is dit een zachte hond op straat aaien? Of een hele pot Ben & Jerry’s ijs opeten? Zorg goed voor jezelf in eenzame momenten door positieve ervaringen op te doen.
4. Wees creatief.
Met je handen werken leidt af van je gedachten. Focus je niet op het eindresultaat, maar op het proces zelf. Je kan schilderen, een collage maken of een mandala inkleuren.
5. Houd een digital detox.
Sluit al je socialemediakanalen af voor een (on)bepaalde tijd. Sociale media geeft vaak foute perceptie van het leven: er is enkel ruimte voor foto’s waarop iedereen the time of their lives Dit is vaak niet ten positieve voor jouw eenzame gevoelens.
6. Plan van aanpak
Maak een plan van aanpak voor de volgende keer dat jij je eenzaam voelt. Herken de symptomen en schrijf ze op. Ga op zoek naar dingen die toch iets beter laten voelen. Zo kan je volgende keer actief participeren op je gevoelens en voorkomen dat je erin verdwijnt.
7. Stel je een plek voor waar jij je goed voelt.
Dit kan een hangmat op een tropisch eiland zijn, een kano op een verlaten meer, of een rustig wandelpad midden in de bergen. Grijp het gevoel vast dat deze plek bij je opborrelt.
8. Help iemand anders.
Door jezelf met anderen bezig te houden, ben je even afgeleid van je eigen gedachten en emoties. Helpen maakt gelukkig: het fenomeen ‘helpers high’ is bewezen.
“Als je geluk voor een uur wil, doe je een dutje. Als je geluk voor een dag wil, ga je vissen. Als je geluk voor een jaar wil, erf je een fortuin. Als je geluk voor het leven wil, help je iemand.” – Chinees spreekwoord
9. Sluit je niet af, maar praat erover.
Neem contact op met een vriend(in) of familielid. Heb je weinig vrienden of familie waar jij terecht kunt, neem contact op met de luisterlijn. Je kunt hier dag en nacht terecht, voor een persoonlijk gesprek via de chat of per telefoon. Je komt in contact met een anonieme vrijwilliger die de tijd neemt om naar jou te luisteren.
10. Lichaamsgerichte therapie
Het kan zijn dat jouw gevoel van eenzaamheid diepere wortels heeft. Dan is het een goed idee om contact op te nemen met een lichaamsgericht therapeut. Lichaamsgerichte therapie is een manier om je minder alleen te voelen. Over eenzame gevoelens kun je praten, maar bij deze manier van therapie is er veel ruimte om ervaringen op te doen waarin jij je verbonden gaat voelen met de ander.
Wat je kan je doen voor iemand die zich eenzaam voelt
Denk eens na over de mensen in je omgeving. Heb je vrienden, familie of kennissen die zich misschien eenzaam voelen? Vaak is het voor deze mensen een drempel om contact op te nemen met een ander. Dus neem vooral zelf contact met hun op. Geregeld een kort belletje kan wonderen doen.
Laat je coachen
Wil jij je minder eenzaam voelen? Je kunt bij mij terecht voor lichaamsgerichte coaching. Ik begeleid professionals en particulieren naar meer verbonden met zichzelf en de ander.