Vluchten hoeft niet meer!

Wij leven in een vrij en welvarend land. We hoeven niet meer te vluchten vanwege oorlogsgeweld, onderdrukking of hongersnood. En toch zijn er elke dag nog mensen op de vlucht. Ze verschuilen zich in hun hoofd om maar niet hun lichaam te hoeven voelen. Ze vluchten in hun werk, om maar niet thuis te hoeven zijn. In social media, op zoek naar waardering. En in dagdromen, om de confrontatie met de realiteit niet aan te hoeven gaan.

Wat zonde, leven in zo’n mooi en vrij land en toch nog zoveel vluchtgedrag. Waarom eigenlijk? Misschien omdat veel mensen zichzelf als een vijand zien. Het eigen gevoel, het eigen lijf en eigen gedachten zitten ons constant op de hielen. En daar rennen we dus vaak voor weg. Het heeft alleen zo weinig zin. Vluchten lost een probleem nooit blijvend op.

In dit stuk stellen we het verschijnsel vluchtgedrag aan de kaak aan de hand:

1. Wat is vluchtgedrag?
2. Diverse manieren van vluchten
3. Hoe kun je vluchtgedrag voorkomen?
4. Podcast over vluchtgedrag
5. Samenvatting podcast
6. Oefeningen om stress los te laten

1. Wat is vluchtgedrag?

Vluchtgedrag is in de basis een instinctieve manier om een negatieve gebeurtenis in het leven te  ontwijken of te negeren. Hierdoor kunnen vervelende emoties en gedachten op afstand worden gehouden, maar dit is slechts tijdelijk. Het echte probleem wordt er niet mee opgelost.

2. Manieren van vluchten

Ontkenning

Een veel voorkomende manier van vluchten is ontkennen dat er überhaupt een probleem bestaat. Je drukt het zo diep weg dat het nauwelijks meer zichtbaar is. En wat je niet ziet bestaat niet. Het is belangrijk om te benadrukken dat mensen zich niet altijd (volledig) bewust zijn van hun problemen of traumas. Maar voor de directe omgeving is het vaak wel snel duidelijk als er iets ernstigs aan de hand is.

Afleiding

Afleiding wordt op vele manieren gezocht om gedachten en emoties uit te kunnen schakelen. Je besteedt dagelijks uren aan televisie, games, social media, boeken, noem het maar op. Als het je maar helpt om te ontsnappen aan alles om je heen en dus ook aan datgene wat je dwars zit.  Ook is het mogelijk om te vluchten in je werk. Door zoveel mogelijk uren te draaien geef je jezelf het gevoel dat je productief bezig bent en geen tijd hebt voor andere dingen. Over afleiding zoeken wordt uitgebreid gepraat in de podcast ‘Vluchten hoeft niet meer’.

Dagdromen

Dagdromen is ook een prachtige manier om de realiteit te ontvluchten. Misschien ben je fysiek op je werk of thuis, maar zit je met je gedachten totaal ergens anders. De wereld ziet er in je fantasie veel mooier uit dan in werkelijkheid en kent helemaal geen zorgen en problemen die om een oplossing vragen.

 3. Hoe kun je vluchtgedrag voorkomen?

Vluchtgedrag kun je voorkomen ten eerste door er bewust van te worden. Erken voor jezelf dat je op de vlucht bent voor een negatieve ervaring, een negatieve emotie of iets anders. Pas als je doorhebt dat je voor iets aan het wegrennen bent kun je er daadwerkelijk iets aan gaan doen.

Vervolgens is het heel belangrijk om tijd voor jezelf vrij te maken. Tijd heb je immers nodig om de zaken goed onder ogen te zien en te verwerken. Dit kun je op verschillende manieren doen:

– Praat met je partner, vrienden of familie
– Pak pen en papier en schrijf op wat je precies voelt. Het maakt niet uit wat of hoe je het opschrijft
– Maak een afspraak met een psycholoog
– Kies voor lichaamsgerichte therapie (link)
– Ga dagelijks mediteren

Voor al deze methoden moet je de tijd nemen. Gun jezelf deze rust en ruimte. Het zal waarschijnlijk ook tijd kosten om uit te vinden welke verwerkingsmethode het beste bij jou past. Misschien heb je baat bij een combinatie van meerdere activiteiten, misschien heb je aan één genoeg. Wees niet bang om te experimenteren. Als jij je ideale manier hebt gevonden zal de drang om te vluchten verdwijnen en kun je je pas echt vrij voelen.

In het begin zul je waarschijnlijk een sterke weerstand voelen. Dit is normaal. We gaan immers liever niet een moeilijke confrontatie aan, zeker niet met onszelf. Het is ook moeilijk om die oude gewoonte van vluchten te doorbreken. Wees daarom aardig voor jezelf.

4. Podcast over vluchtgedrag

 5. Samenvatting podcast

Daar ben ik weer! Dit  keer met een podcast over vluchten en vluchtgedrag. Afgelopen week ontving ik een e-mail van mijn vader over mijn grootvader. Mijn vader had een doos gevonden met artefacten uit hun tijd. In die tijd was vluchten voor veel mensen een heel realistische optie. Niet vluchten kon je met je leven bekopen.

Gelukkig leven we nu in een vrij land waar we niet meer hoeven te vluchten om in leven te blijven. Toch zien we veel mensen om ons heen vluchten. Niet zozeer fysiek, maar veeleer mentaal. We vluchten voor verdriet, frustratie, boosheid, … En dat is best zonde. We hebben maar één leven. Vluchten kost energie en het doet die negatieve gevoelens niet verdwijnen.

Er zijn een aantal manieren om mentaal te vluchten.

Media
Één manier is in de media. Dit kan televisie of internet zijn. Elke van die partijen doen hun uiterste best om jou te laten kijken naar hun programma, om jou te laten surfen naar hun webpagina. Zij willen ervoor zorgen dat je in de tijd die jij aan hen besteedt zoveel mogelijk endorfines aanmaakt. Want een goed gevoel zorgt ervoor dat je meer tijd besteedt aan hun product/dienst.

Voeding
Naast media zien we datzelfde effect bij voeding. Het bekendste voorbeeld is ongetwijfeld chocola. Bepaalde voedingsstoffen nemen jouw slechte gevoel weg. Je voelt je ineens blijer en gelukkig. De  angst of verdriet verdwijnen op de achtergrond. Op die manier kan voeding soms een goede oplossing lijken. Andere mensen zoeken hun toevlucht dan weer in shoppen of sporten.

Met media, shoppen en voeding is op zichzelf niets mis. Het wordt wel problematisch wanneer je telkens weer grijpt naar dat middel – of het nou alcohol of sporten of internet is – omdat je dat negatieve gevoel wilt wegdrukken. Dan is het tijd om voor jezelf te gaan nadenken wat er achter dat negatieve gevoel schuilgaat!

Bepaal voor jezelf waarom je grijpt naar die  ‘drug’?. Wil je je na een drukke werkdag gewoon ontspannen? Of voel je je echt rot en ga je daarom de hele avond naar de kroeg?  Het is prettig voor jezelf om dat te weten. Hoe langer je namelijk boosheid, verdriet of angst uitstelt, hoe heftiger dit kan worden.

Wat gebeurt in je lichaam als je vlucht?

Er worden steeds meer onderzoeken gedaan die er op wijzen dat negatieve emoties en trauma’s worden opgeslagen in je lijf, tot in de eiwitstructuur, zie onderzoek Candace Pert. Veel mensen hebben last van nek of schouders wanneer ze gestrest zijn. De stress en spanning is daadwerkelijk opgeslagen in jouw lichaam. En elke dag draag je dat gevoel met je mee, als je daar geen uiting aan kan geven. Het is het verleidelijk om te vluchten, maar die oplossing is slechts tijdelijk. Het is veel prettiger om een langdurige oplossing te bereiken.

Spreekwoorden en gezegden over je lijf?
Er zijn er genoeg: een steen in je maag, je gal spuwen, iets op je lever hebben. Daar wordt ook duidelijk dat er een sterk verband is tussen de geest en het gevoel.

Wat is hier de belangrijkste boodschap? Vlucht niet meer. Vlucht niet voor je eigen gevoel, want zo gaat het niet weg. Soms heb je hulp van een ander nodig om er mee om te leren gaan, soms lukt het door gewoon goed voor jezelf te zorgen.

 6. Drie oefeningen stress en spanning loslaten

Er zijn oefeningen die je kunt doen om beter om te gaan met de stress, emoties en gevoelens die in je lijf worden opgeslagen. Er zijn een aantal gebieden in je lijf waar stress zich ophoudt: je kaken, je schouders, je nek en je heupen.

Kaakoefening
Ga met je aandacht naar je kijken. Heb je altijd de kiezen op elkaar of ben je ontspannen? Druk je kiezen eens stevig op elkaar en ontspan vervolgens. Wanneer jij je kaak ontspant, word eens bewust van hoe ver je kaak naar beneden zakt. Probeer je kaak zo ver mogelijk te laten zakken. Een andere kaakoefening is je eigen kaken te masseren. Je zult snel voelen hoeveel stress hier wordt opgeslagen.

Schouderoefening
Een andere oefening is om je schouders op te halen. Helemaal omhoog. Op het moment dat je schouders op het hoogste punt zijn, ontspan je en laat je de last van je schouders vallen.

Nekoefening
Ten slotte nog een oefening om je nek te ontlasten. Leg je hoofd naar rechts in je nek en draai het naar voren en naar de linkerkant. Herhaal dit 3 tot 5 keer.

Op deze manieren geef je je lichaam prikkels om beter te ontspannen en leer je ook meer lezen wanneer de spanning zich opstapelt.

We vluchten vaak om niet te hoeven voelen. De media, internet, shoppen of een hobby lijken een ‘goed’ alternatief.

Ik geloof dat wanneer je naar binnen kijkt, stil staat bij jezelf en jouw gevoel; jij de oorzaak aanpakt. Jij hoeft dan niet meer te vluchten.