Je wilt het liefst geen ruzie met je partner. De sfeer op je werk moet gemoedelijk zijn. Je zegt niet wat je voelt en vindt.
Met andere woorden: je wilt conflicten vermijden en wil de lieve goede vrede bewaren.
Dat is op zich begrijpelijk, want conflicten kosten veel energie en halen niet altijd het beste in mensen naar boven. Anderzijds kan een conflict juist leiden tot positieve verandering in relaties thuis of op het werk.
Op een gezonde manier leren omgaan met conflicten is één van de beste investeringen die je kunt doen. Of je nu een leidinggevende functie hebt, of administratief medewerker: conflicten komen altijd en overal voor. Hoe makkelijker jij kunt omgaan met conflicten, hoe succesvoller je bent in je professionele leven en hoe gezonder jouw relaties zijn.
Ik weet zelf maar al te goed hoe het is om als 'conflictmijder' door het leven te gaan. Tot ongeveer 15 jaar geleden ging ik elk conflict uit de weg en kreeg ik het benauwd op het moment dat ik een klein meningsverschil had.
Inmiddels heb ik een hoop geleerd en durf ik conflicten op te zoeken. In tegenstelling tot vroeger schiet ik niet meer in de stress, en kan ik op een natuurlijke manier mijn standpunten duidelijk maken. In dit artikel deel ik kennis en inzichten vanuit de literatuur aangevuld met mijn ervaringen en ervaringen van mijn klanten.
Wat conflictvermijdend?
Conflictvermijdend zijn betekent dat jij bewust of onbewust bepaalde personen, interacties en omstandigheden uit de weg gaat, omdat je bang bent voor de mogelijk negatieve gevolgen. Die gevolgen kunnen variëren van een stevige woordenwisseling tot een permanent beschadigde relatie.
Definitie: Being conflict avoidant means exactly that: being afraid of possible disagreements at all costs.
Het is echter zo dat iedereen met conflicten te maken krijgt. Uit onderzoek van Global Human Capital blijkt dat 85% van alle werknemers met conflicten te maken krijgt, ongeacht hun positie. Van hen gaf 49% aan dat de conflicten te maken hebben met ego’s en mensen die elkaar niet mogen. 34% zag ook dat door teveel stress er conflicten op de werkvloer ontstaan.
Verschillende conflictstijlen
De meeste bekende indeling van conflictstijlen komt van Thomas Killman. Ik geef hieronder een kort overzicht.
Conflicten zijn normaal en horen bij het leven.
Realiseer je dat een conflict heel normaal is. Zowel in de werk- als de privésfeer is het een heel menselijk verschijnsel. Wanneer we conflicten uit de weg gaan, geven wij de controle over onze grenzen uit handen. Ook is het zo dat mensen met angst voor conflicten eerder gezondheidsproblemen zullen ervaren. Stress en spanning lopen namelijk sneller op, wat zich kan uiten in lichamelijke klachten.
Volgens Thomas Killman zijn er vijf conflictstijlen te onderscheiden.
1. Forceren
Je vind je eigen belangen belangrijker dan die van anderen. Je wilt daarom hoe dan ook jouw standpunten doordrukken. Er is in jouw beleving geen alternatief voor je eigen gelijk. Daar zal alles en iedereen voor moeten wijken, ook al moet je de hele boel bij elkaar schreeuwen.
2. Sussen
Je hebt de neiging om anderen altijd gelijk te geven, of dat nu terecht is of niet. Je eigen belangen doen er niet zoveel toe. Concessies doen, of je helemaal bij de situatie neerleggen: het maakt niet uit, zolang de angel maar zo snel mogelijk uit het conflict getrokken wordt.
3. Vermijden
Je hebt (te) weinig motivatie om voor je eigen belangen op te komen en loopt daarom het liefst gewoon weg zonder te proberen om het conflict op te lossen,. Dit word conflictvermijdend genoemd.
4. Oplossen
Je bent ervan overtuigd dat alle standpunten evenveel waarde hebben. Daarom ga je met iedere betrokken partij in gesprek, en beweeg je iedereen tot het investeren van tijd en moeite in het zoeken naar een gezamenlijke oplossing.
5. Onderhandelen
Je zit in een conflict waarin het niet mogelijk is om iedereen te geven wat ze willen. Gelukkig ben jij altijd bereid water bij de wijn te doen, zonder daarbij jezelf compleet weg te cijferen.
Tip: Wil je ontdekken wat jouw conflictstijl is? Ik raad mijn klanten aan deze test over conflicthantering te gebruiken. Deze is praktisch en geeft je een goed inzicht in jouw conflictstijl.
Wat zijn de oorzaken van conflictvermijdend gedrag?
1. Jouw opvoeding leert je hoe je tegen conflicten aankijkt
Hoe er vroeger thuis werd omgegaan met conflicten heeft invloed op hoe jij nu met conflicten omgaat. Misschien waren er om de haverklap ruzies thuis en heb je er zo een hekel aan gekregen. Of er was thuis altijd een harmonieuze sfeer en conflicten waren taboe. Dat kan op latere leeftijd angst en weerzin veroorzaken. Een ander scenario is dat ruzies bijvoorbeeld veel voorkwamen, maar nooit echt werden opgelost. Dan kun je het gevoel ontwikkelen dat conflicten nooit op een positieve manier kunnen worden beëindigd.
Marja, een dame van 47 jaar, vertelde het volgende: ik ben opgegroeid als enig kind en mijn ouders waren dolblij dat ze een kindje hadden gekregen. Ik heb nooit ruzie kunnen maken met een broer of zus, en heb dus nooit echt geleerd dat als er ruzie is, het ook vanzelf weer goed komt. Ik merk, nu ik ouder ben, dat ik op mijn werk conflicten liever uit de weg ga. Ik weet dat er een overtuiging achter zit: de overtuiging dat als er eenmaal een conflict ontstaat, het niet meer goed komt, of dat ik niet goed genoeg ben.
2. Je wilt altijd alles goed doen
Je hecht veel waarde aan wat anderen van jou vinden. Je haalt zelfvertrouwen uit complimenten die je krijgt. Je doet altijd je best om aan andermans verwachtingen te voldoen. Een conflict zou kunnen betekenen dat jij iets niet goed hebt gedaan, dus is het beter om alle conflicten te vermijden.
3. Je hebt een negatief zelfbeeld
Heb je een negatief zelfbeeld ontwikkeld in je jongere jaren? Dan is het vaak lastig om conflicten aan te gaan. Ze vereisen dat je een duidelijke mening hebt en het zelfvertrouwen om deze te delen. Als je (on)bewust denkt dat niemand op jouw mening zit te wachten, dat je geen kritiek mag geven, of onvoldoende kennis hebt om iets te zeggen, voelt het veiliger om je stil te houden.
4. Je hebt een laag EQ (Emotionele Intelligentie)
Je kunt bepaalde situaties niet goed aanvoelen, waardoor je geen idee hebt wat je precies moet zeggen. Je kunt zo de indruk van jezelf krijgen dat je verbaal minder sterk bent dan anderen. Een laag EQ kan ook betekenen dat jij het lastig vindt om gevoelens en emoties te verwoorden, waardoor collega's, klanten of medewerkers jou niet volledig begrijpen.
5. Je wilt graag aardig gevonden worden
Je wilt misschien de aardigste persoon in de hele wereld zijn, maar dat is geen realistisch streven. Er komt onvermijdelijk een moment waarop iemand misbruik maakt van het feit dat je een allemansvriend wilt zijn.
Je vermijdt conflicten omdat je niemand voor het hoofd wil stoten. Liever houd je iedereen te vriend en doe je alles om de vrede te bewaren. Als je dit niet doet, komt er alleen maar gedoe van.
6. Je bent verlegen en introvert
Verlegenheid en introversie zijn karaktereigenschappen waarmee je geboren bent, dus conflicten ga je van nature uit de weg. Bedenk dat een conflict niet automatisch geschreeuw en agressie betekent, maar dat het ook op een rustige manier kan verlopen.
7. Je wilt niet opvallen.
Je bent bang voor de blik van een ander, dus maak je jezelf zo onzichtbaar mogelijk.
Vraag voor jezelf: waarom wil jij het liefst conflicten vermijden?
Wat is de reden dat jij conflicten en confrontaties eigenlijk vermijd? En als je een eerste antwoord geeft, vraag jezelf dan waarom dat de reden is? Een voorbeeld van een antwoord kan zijn: Ik vermijd het liefst conflicten, omdat ik bang ben dat mensen negatief over mij denken.
Stel jezelf vervolgens de vraag: waarom ben je bang dat mensen negatief over je denken? En heb je antwoord op deze vraag gegeven, stel jezelf dan weer de vraag: waarom….?
Gevolgen van conflictvermijdend gedrag
Ben jij een systematische conflictvermijder, dan heeft dit bewust of onbewust grote invloed op je dagelijkse leven. Hieronder staan een aantal gevolgen van conflictvermijdend gedrag.
Je laat anderen over je grenzen gaan
Bijvoorbeeld: je hebt een collega die constant het bloed onder je nagels vandaan haalt. Je weet dat ze over jou roddelt tegenover andere collega’s, en daar voel je je rot over. Toch doe je er niets aan, want wat voor zin heeft dat? Er komt toch alleen maar gedoe van, zonder dat het iets oplost. Is niets doen wel de beste optie?
- Als je elk conflict uit de weggaat, verandert er nooit iets.
- Anderen komen weg met ongewenst gedrag.
- Je wordt beperkt in je bewegingsvrijheid.
- Je leeft in angst.
Een klant leefde grote delen van de dag in angst, omdat ze op haar werk altijd bang was voor een conflict. Dus ze bereidde alles zo goed mogelijk voor, zodat er over haar werk nooit een negatieve opmerking kon worden gemaakt. Voorafgaand aan gesprekken met diverse partijen had ze alle mitsen en maren al opgeschreven. Natuurlijk bewonderenswaardig, maar ze nam zo veel teveel hooi op haar vork.
Je piekert en onderdrukt emoties en gedachten
Je voelt wel boosheid, frustratie of irritatie, maar je houdt dit binnen. Je vindt je collega achterbaks, maar je glimlacht vriendelijk als hij binnenkomt. Je hoofd zit vol met gedachten over wat je wilt zeggen tegen je collega, partner of vriendin die je onbehoorlijk heeft behandeld, maar toch lukt het niet om actie te ondernemen. Je blijft maar piekeren, denken, analyseren.
Je hebt meer kans op lichamelijke klachten.
Onderzoek wijst uit dat het onderdrukken van je emoties, waaronder boosheid, een nadelig effect heeft op jouw gezondheid. Je kunt last krijgen van een hoge bloeddruk, versnelde hartslag, hoofdpijn of andere fysieke klachten.
Wees lief voor jezelf en doe hier iets mee. Jij bent de belangrijkste persoon in je leven. Leer en ontdek hoe jij op jouw eigen natuurlijke manier kan omgaan met conflicten.
Hoe ik in mijn leven conflictvermijdend was
Toen ik mijn eerste huis had, in een echte volksbuurt in Utrecht, kreeg ik te maken met veel conflicten op straat. Het liefst liep ik letterlijk en figuurlijk met een wijde boog om dat soort situaties heen. En dat ging een hele tijd goed.
Totdat een boze buurvrouw elke week bij mij aan de deur kwam en mij de huid vol schold omdat ik teveel herrie maakte. Haar reactie vond ik volledig onterecht, maar ik wist totaal niet hoe ik hiermee moest omgaan. Het liefste vermeed ik haar gewoon, maar dat is best lastig als de persoon met wie je overhoop ligt pal naast je woont.
Elke keer als ik na het werk naar huis fietste, hoopte ik dat deze buurvrouw niet thuis was, of in ieder geval niet buiten op mij stond te wachten. Dat was behoorlijk stressvol. Maar ik wist niet hoe ik anders met dit probleem moest omgaan.
Van vrienden kreeg ik goedbedoelde tips, zoals: “trek je er niets van aan, Lizet!” en “maak je niet druk, je staat volledig in je recht.”
Dat wist ik natuurlijk ook wel. Maar ik voelde elke keer weer de stress in mijn lichaam toenemen, en elke dag stond ik wel een keer stijf van de zenuwen. Dat was niet bepaald goed voor mijn gezondheid. Tijd om in actie te komen, dacht ik op een gegeven moment bij mezelf.
En dat deed ik. Uit die tijd met de buurvrouw heb ik waardevolle lessen geleerd. Recentelijk had ik een conflict met een huurbaas. Ik had een ruimte gehuurd waarvan beloofd was dat er airco in zou zitten, maar dit bleek niet het geval te zijn. Om dit op te lossen moest ik de confrontatie aangaan.
Nu merkte ik dat ik vooraf geen stress ervaarde. Ik opende de onderhandelingen, ervan overtuigd dat ik in mijn recht stond. Er was geen reflex om de huurbaas te ontlopen. Ik dacht nu simpelweg: er is mij iets beloofd en het gaat goed komen.
Ik ben dusdanig gegroeid dat ik nu de innerlijke kracht heb om niet meer bang te hoeven zijn voor conflicten.
Wat je kunt leren van conflictzoekers
Ken jij mensen in je omgeving die geen probleem lijken te hebben met het aangaan van een conflict? Zij kunnen vol overgave hun standpunten verkondigen, soms met stemverheffing, maar ook heel kalm. Het lijkt soms wel of ze juist de confrontatie opzoeken.
Voor jou als conflictvermijder is dit misschien onbegrijpelijk, maar je zou er ook van kunnen leren.
They put zero waste in opinions from others, because they know who they are.
Mensen die het conflict niet schuwen, kunnen leven met het feit dat anderen hen misschien niet mogen. Ze accepteren dat ze niet perfect zijn, dat ze niet alles onder controle hebben. Desondanks geloven ze dat de dingen altijd weer op hun pootjes terecht komen.
Zo’n vrije instelling is toch veel fijner om te hebben?
Tips om makkelijker met conflicten om te gaan
Het is belangrijk om te beseffen is dat je het niet zomaar van de een op de andere dag leuk zal vinden om in een conflictsituatie terecht te komen. Ik noemde eerder verschillende oorzaken die aan conflictvermijding ten grondslag kunnen liggen. Deze kunnen diep in je onderbewustzijn liggen.
Being nice is not always the best way.
1. Analyseer de manier waarop je over confrontaties denkt
Hiermee bedoel ik niet een oppervlakkige analyse van gedachten die in het moment bij je opkomen, maar een echt diepteonderzoek naar jezelf. Kijk naar wat je hebt geleerd en meegekregen over boosheid. Ontdek jouw boosheidspatronen en schrijf welke gevoelens en gedachten omhoog komen tijdens een conflict. Maak een lijst met redenen waarom je conflicten vermijdt.
2. Ontdek jouw lichaamssignalen
Ontdek wat er in jouw lijf gebeurt als je aan een conflict denkt, of er middenin zit. Wat voel je precies? Versnelt je hartslag? Krijg je een droge mond? Moet je ineens naar het toilet? Wat gebeurt er met je stem? Verandert je toon, of je stemvolume? Spannen je spieren zich aan, of juist niet? Heb je het gevoel dat je moet huilen? Voel je woede opkomen?
Probeer zoveel mogelijk signalen te herkennen, want juist het lichaam geeft aan hoe het met je gaat. Als je merkt dat sommige lichamelijke reacties te heftig zijn, kun je met bewuste ademhaling jezelf weer tot rust brengen.
Als je hartslag te snel is, helpt het als je wat langer uitademt. Als je stem overslaat, neem dan meer adempauzes zodat je langzamer gaat praten. Je hersenen ontvangen constant signalen van het lichaam en sturen aan de hand van die informatie het lichaam aan.
3. Blijf rustig (makkelijk gezegd!)
Je kunt nog zo je best doen om een conflict te vermijden, maar soms overkomt het je gewoon. Dat is uiteraard vervelend, omdat jij je dan niet voorbereid voelt. Dat kan tot gevolg hebben dat de emoties door je lijf gieren en je weet niet wat je moet doen.
Wat helpt in een onverwachte conflictsituatie.
- Concentreer je op je ademhaling, zoals gezegd breng je jezelf daarmee tot rust.
- Voel je voeten op de grond, dit voorkomt dat je overmand wordt door gedachten en emoties. Leestip: gronden
- Probeer je gezichtsspieren te ontspannen, want deze hebben de neiging te verkrampen als je stress en spanning voelt. Denk aan stijve kaken en een gefronst voorhoofd.
4. Begrijp waarom je conflicten liever vermijdt
Het is heel menselijk om conflicten te willen vermijden. Een conflict creëert een van de volgende biologische reacties in de hersenen: vechten, vluchten of bevriezen. Bij het eerste teken van gevaar nemen onze overlevingsinstincten het vaak van ons over. Dat gevaar kunnen we bestrijden, ontwijken, of het is zo beangstigend dat we erdoor verstijven. Tegenwoordig gaan de meeste conflicten niet meer gepaard met fysiek geweld. Ze worden nu verbaal uitgevochten. De bedrading in onze hersenen is echter nog niet veranderd. Dat betekent dus dat we bij het minste of geringste nog steeds onze oerinstincten voelen opkomen.
5. Weet wat je belangrijkste waarde is
Stel jezelf deze vraag: wat is voor jou de belangrijkere waarde in je leven?
Voor jezelf en jouw standpunten opkomen of aardig gevonden worden door anderen?
Of welke uitspraak past het beste bij jou?
Ik kies mijn strijd of ik wil helemaal geen strijd.
6. Gebruik andere woorden
Heb jij een negatieve relatie met woorden als confrontatie, conflict of ruzie? Voel jij je emotioneel gestrest als je deze woorden hoort? Dan is het goed om ze eens onder de loep te nemen en erachter te komen waarom ze je zo naar doen voelen. Misschien kun je alternatieven bedenken die beter bij je past, woorden die aan hetzelfde refereren, maar geen negatieve lading voor jou hebben.
Een aantal neutrale begrippen die ook op een conflict van toepassing kunnen zijn: dialoog, gesprek, tweespraak, ontmoeting, overleg, gedachtewisseling, conversatie.
Heb je geen idee wat reframing is en hoe je het toepast? Check dan dit filmpje.
7. Schrijf je gedachten op
Stel je voor: op het werk heb je een conflict met een collega over hoe jullie een project goed kunnen afronden. Hij houdt voet bij stuk. Jij bent het niet met hem eens, maar weet niet hoe je adequaat moet reageren. Jullie hebben al twee keer een fikse discussie gehad en telkens als de gemoederen hoog opliepen, kwam je niet meer uit je woorden.
Dit soort scenario’s kun je voorkomen door je gedachten van tevoren nauwkeurig uit te schrijven. Wat wil je precies tegen die collega zeggen? Maak daar voor jezelf een gestructureerd verhaal van:
– Kies het juiste moment om iets te bespreken.
– Vertel kort waar het voor jou om draait.
– Houd je bij jouw eigen perspectief, schrijf vanuit de eerste persoon.
– Stel een oplossing voor.
Als je deze punten duidelijk opschrijft, is de kans dat je met een mond vol tanden komt te staan minder groot. Het helpt ook om zelf het initiatief te nemen en het gesprek te sturen.
Ga niet snel de confrontatie aan als:
- Je niet voor jezelf duidelijk hebt wat wat je gaat zeggen.
- Je te emotioneel bent en je je daardoor laat leiden.
- Het probleem geen conflict waard is.
- Er is te weinig tijd is om tot een oplossing te komen.
8. Oefen met ‘nee’ zeggen in kleine situaties
Je kunt laagdrempelige situaties uitkiezen om ‘nee’ te leren zeggen, bijvoorbeeld nee zeggen tegen een werkuitje. Ook is het prettig om in een veilige omgeving te oefenen, bijvoorbeeld met een coach of therapeut. Je ontdekt dat er niet geschreeuwd hoeft te worden, en er niet altijd negatieve consequenties aan een ‘nee’ zijn verbonden.
Als coach oefen ik vaak met mijn klanten om ze duidelijk hun grenzen aan te laten geven. Ik laat ze bijvoorbeeld hun grenzen visualiseren in de ruimte, of we gaan boksen. Zo kunnen klanten zowel fysiek als mentaal ervaren hoe het is om ‘nee’ te zeggen en de leidende partij te zijn in een discussie.
9. Realiseer je dat het een proces is
Dit is misschien een dooddoener, maar op een natuurlijke omgaan met conflicten is een continu proces waarbij je steeds weer nieuwe dingen leert. Houd het vooral ook leuk voor jezelf, het hoeft allemaal niet in één keer.
Uiteindelijk heb jij de controle over jezelf. Het kan al beginnen met een simpele ademhaling.
Leestips voor conflictvermijders
Heb je behoefte aan meer informatie over hoe je met conflicten kunt omgaan? Dan zijn er talloze goede boeken te vinden. Ik heb er hier twee persoonlijke favorieten voor je uitgelicht.
1. Opkomen voor jezelf
Op een goede manier voor jezelf opkomen kan best lastig zijn. In het boek opkomen voor jezelf, voornamelijk gericht op vrouwen, vind je veel praktijkvoorbeelden en nuttige tips over hoe je een eind maakt aan boosheid en machteloosheid.
2. Conflicten oplossen op het werk
Onduidelijke afspraken. Een collega die de kantjes er vanaf loopt. Niet gehaalde deadline. Een baad die altijd kritisch is. Te kort geslapen. Een misverstand. Conflicten op het werk zijn er elke dag. In het boek 'Conflicten oplossen op het werk wordt via het 7-i model uitgelegd hoe je makkelijker met een conflict omgaat.
3. Hoe word ik assertiever
Assertiviteit is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Hoe kun je die spanning en de neiging tot vermijden veilig achter je achter je laten. Het boek 'Hoe word ik assertiever' geeft tips, voorbeelden en makkelijk om op terug te grijpen. Stap voor stap wordt het steeds makkelijker om een conflictsituatie aan te gaan.
3 video’s over conflictvermijdend gedrag
Naast boeken zijn er op het internet ook toffe filmpjes te vinden over conflictvermijding. Dit zijn drie filmpjes die ik kan aanraden:
1. Margaret Heffernan over conflicten op het werk
Hefernan vertelt dat 85% van alle werknemers bang is voor conflicten. Dat is een enorm aantal. Ze legt uit hoe conflicten meestal worden vermeden, maar ook hoe op de werkvloer op open wijze kan worden gecommuniceerd.
2. Communicatie en conflicten in relaties
Coach en therapeut David Thornsen vertelt over het belang van goede communicatie in de privésfeer, en hoe het komt dat er toch telkens weer conflicten kunnen ontstaan.
3. Omgaan met conflicten
Een informatief filmpje over conflicten en de emoties die daarbij komen kijken. Het laat zien dat de meeste conflicten niet alleen maar draaien om eenvoudige meningsverschillen.
Wat nu?
Die tips en wijsheid heb je weer op zak, maar wat nu?
Ga je weer simpelweg terug Netflix kijken/Facebook checken en in hetzelfde patroon vallen of ben je op zoek naar duurzame transformatie? Een blogartikel lezen is namelijk geen garantie op resultaat, dat weet je ondertussen vast wel?
Kun je wat hulp gebruiken, dan is Lizet er voor je.
Zij is senior coach en helpt je aan een mooier en assertiever leven door jezelf op nummer 1 te zetten.
1. Download haar gratis compacte videotraining.
2. Check het unieke coachtraject Expeditie Evenwicht
Lizet helpt ambitieuze professionals en ondernemers naar meer geluk, plezier en minder gedoe.
Heb jij een goed stel hersens, een uitdagende baan en fijne vrienden. maar voel jij je onrustig of onzeker. Plan een gratis kennismakingsgesprek in en kijk wat Lizet voor jou kan betekenen.
