Tre Podcast met Marc Doomernik

Lizet: Van harte welkom bij de Nederlandse podcast over de meest succesvolle body- en mindmethodes. Vandaag ga ik het hebben over TRE: tension and trauma release exercises. Onlangs deed ik voor de tweede keer mee aan een TRE-workshop, en ik was weer gefascineerd over hoe het lichaam werkt. Hoe het lichaam door eenvoudige oefeningen trillingen tot stand kan brengen waardoor je stress en spanningen kwijtraakt. Het was zelfs zodanig dat ik aan het eind van de workshop vertelde: “Wat ben ik blij met mijn lijf! Wat is het een tof instrument om te voelen hoe het met me gaat”.  En eigenlijk vond ik het ook best raar om te zeggen, bedacht ik me achteraf. Want ik ben blij met mijn lijf, maar ik heb wel een darmontsteking, en ik heb ook een gekneusd stuitje. Dus mijn lijf doet wel pijn, maar ik vond het zo mooi om weer naar mijn eigen lijf terug te gaan, niet alles hoeven te bedenken, niet alles hoeven te bepraten, maar gewoon te voelen en door een trilling die tot stand komt de stress en spanning kwijtraken.

1m21s: Wat is TRE?

Lizet: Het was inspirerend, het was boeiend, en na de workshopdag ging ik weer opgeladen naar huis. Dus het is tijd om meer te weten over TRE. Daarom heb ik de Nederlandse expert op het gebied van TRE uitgenodigd. Van harte welkom: Marc Doomernik!

Marc: Ja, dankjewel!

Lizet: Leuk dat er bent!

Marc: Ja!

Lizet: Vertel eens, TRE, wat is dat?

Marc: Tja, hoeveel tijd hebben we? [lacht]

Lizet: [lacht] Een half uurtje!

Marc: Nou, TRE staat tension and trauma releasing exercises. Vrij naar het Nederlands vertaald zijn dat spanningsontladende oefeningen, hoogspanning die je hebt opgebouwd als gevolg van bepaalde situaties waardoor je spanning krijgt of zelf gestrest raakt, soms zelf een chronische stress opbouwt omdat situaties soms langduriger aanwezig zijn of situaties die achter elkaar volgen. En mogelijk kun je ook spanning in je lijf ervaren door traumatische gebeurtenissen. TRE is eigenlijk een hele natuurlijke herstelmethode die van het lichaam zelf is. Het is geen fiks, we hebben dat niet gemaakt of bedacht. We hebben allemaal in ons lichaam een herstelmethode om van spanning af te komen, en de stresshormoonhuishouding weer te reduceren waardoor ons lichaam weer in een normale, natuurlijke, relaxte stand komt. En dat proberen we met TRE weer te bewerkstelligen.

2m47: Hoe werkt TRE? 

Lizet: En hoe gaat dat dan precies in zijn werk? Is dat één op één of in groepen? Kan ik het zelf thuis doen via een YouTube-filmpje?

Marc: Je hebt het nu in principe over een werkvorm. Je kan het inderdaad één op één doen bij een professionele begeleider, je kan het in groepsverband doen, er zijn meerdaagsen zoals een tweedaagse of driedaagse. Je kunt zelfs een opleiding doen in Amsterdam bij Yogalab, of een opleiding bij mij, Marc Doomernik, in Den Bos. En je hoeft niet naar ons toe te komen, we hebben een stichting: TRE Nederland. Als je naar TRENederland.nl gaat, dan staan daar vele providers op, de coaches zeg maar, een TRE-provider bij wie je dichter in de buurt hulp kunt ontvangen bij TRE. Dus er zijn meerdere werkvormen.

Marc: En hoe het in zijn werk gaat… dat is eigenlijk een hele andere vraag. Want het bijzondere is dat dat per cliënt anders is. In de basis is er een structuur en methode ontwikkeld door David Berceli, we kunnen misschien daar nog iets over vertellen. En je kunt mensen in de structuur door een aantal oefeningen heen halen of begeleiden eigenlijk, waardoor ze uiteindelijk makkelijker, veiliger, meer ontspannen uiteindelijk ontladen. Uiteindelijk In de ontlading zitten ook tremors, en die noemen wij binnen de TRE neurogene tremors. Alleen we hebben een vaste structuur, een aantal lichamelijke oefeningen. Maar afhankelijk van waar jij vandaan komt, en dan bedoel ik niet de plaats waar je woont, maar wat er met jou is gebeurd en wat je hebt meegemaakt, wat je hebt ervaren… dan kan het zijn dat een groepsgebeuren gewoon te veel, te invasief is. En het kan soms zijn dat een groep veiliger voelt om TRE te ervaren dan één-op-één, dus het is vaak heel erg afhankelijk van wat je hebt meegemaakt en was dat in een één op één situatie of in groepsverband. De ene heeft nou eenmaal andere dingen meegemaakt dan de andere. Dus wat heel erg belangrijk is binnen TRE, en daar gaat eigenlijk de hele opleiding over,  daarvoor adviseren we ook om naar een gediplomeerde TRE-provider te gaan, dat wij zintuiglijk, scherpzinnig, heel klein, gedetailleerd, op de juiste manier met een specifiek persoon aan de slag kunnen. En ja, dan is er een basis, maar we willen juist ook die basisstructuur zo snel mogelijk loslaten. Als dat betekent dat dat voor een bepaalde persoon niet aanslaat, dat je gewoon specialistisch en specifieker iemand moet begeleiden.

5m12s: Wat is er oorsprong van TRE?

Lizet: Eigenlijk zeg je, het is een natuurlijke manier om stress en spanning kwijt te raken. Volgens mij ook een stukje ontlading kan daarbij komen, een stukje trillen. Is dit een methode die al heel lang bestaat? Is dit ontdekt? Heb jij het ontdekt? Hoe is dit tot stand gekomen?

Marc: Ik zou apetrots als ik zou kunnen zeggen: “Ik heb het ontdekt.” Maar dat is niet zo. De grondlegger is David Becceli. David Beceli is een Italiaan, in Sicilië geboren. Sinds jaar en dag woont die in Amerika, de VS, en die heeft zo’n jaar of 20 geleden deze methode uitontwikkeld. En het hele trillingsmechanisme is niks bijzonders, dat is iets natuurlijks dat we hebben. Alleen hij is er door een aantal bijzondere situaties achter gekomen hoe je nou mensen in de eenvoud heel veilig en makkelijk kunt helpen om van stress en spanning af te komen. En dan ook nog in heel groot groepsverband. Want hij is ook een psycholoog, hij is therapeut, hij heeft theologie gestudeerd, zeg maar godsdienstleer. Hij spreekt Arabisch, omdat hij ook in heel veel landen heeft gewerkt en gewoond waar die dan ook zo dicht mogelijk aan wilde sluiten bij de cultuur en de taal van mensen die daar wonen. En zijn frustratie was dat je eigenlijk alleen maar één-op-één kon begeleiden. Gaandeweg heeft hij deze methode ontwikkeld en het lampje ging bij hem branden. Hij wist natuurlijk wel hoe mensen dierlijk, primair kunnen reageren op situaties. Dan hebben we het over vechten, vluchten en bevriezen, dat is over het algemeen wel bekend die terminologie. Maar hij was met name verrast, want hij wist wel dat mensen allemaal all over the world exact hetzelfde reageren, op dezelfde manier. Als we allemaal schrikken, maken we allemaal uit schrik een voorwaartse beweging, ons lichaam spant zich aan, gaat meer in die foetushouding… all over the world doet elke persoon hetzelfde. We maken geen hoera-beweging op het moment dat we schrikken of als we angstig zijn. Maar zijn doorbraak kwam in het feit dat hij diverse keren in een schuilkelder heeft gezeten met kinderen en volwassenen tegelijk, en ze hadden allemaal unaniem afgesproken: we ontfermen ons allemaal over een aantal kinderen, want die moeten we veilig stellen, die moeten we beschermen, die moeten we behoeden voor ernstige dingen. En toen merkte hij in die schuilkelder dat kinderen zo totaal anders reageren op overweldigende situaties dan volwassenen, en daar heeft hij uiteindelijk de TRE-methode omheen ontwikkeld.

 7m42s: Kinderen vs. volwassenen

Lizet: En hoe anders reageerden kinderen dan ten opzichte van volwassenen?

Marc: Volwassenen proberen vaak de situatie te hanteren of te beïnvloeden. Of ze gaan ergens van weg., dat noemen we meer vluchten, of ze gaan er juist bovenop en ze gaan handelen en ondernemen actie, dat noemen we meer de vechtkant. Of mensen zijn zo overweldigd dat ze gewoon in een shutdown gaan, in een soort freeze… dat ze verstijfd aan de grond genageld staan. Maar wat zo bijzonder was in het moment van de bombardementen, was die kinderen eigenlijk al aan het ontladen zijn op verschillende manieren in het moment. Dus die kinderen maakten geluid, die bewogen, die huilden, sommige kinderen schreeuwden… Wat het grootste verschil was, was dat die kinderen in een heftige situatie aan het trillen waren, en we kennen de gezegdes ‘met knikkende knieën’ of ‘de rillingen liepen over mijn lijf’ of ‘ik had gewoon koude tremors’. En wat bijzonder was,   toen de bombardementen over waren, en ze kwamen uit de schuilkelder, was dat de kinderen eigenlijk binnen afzienbare tijd, binnen een half uur of een uur in de ellende en de puinhoop van de bombardementen aan het spelen waren en eigenlijk weer relaxed waren. En de volwassenen die liepen nog apathisch rond, want die moesten alles nu regelen en structureren. En dat voelt die … aan van “oh kinderen zijn direct na een heftige situatie veel relaxter dan volwassenen”. En daar heeft eigenlijk de hele TRE methode op ontwikkeld. Dat we eigenlijk teruggaan naar ons natuurlijk systeem, dat we leren dat heftige situaties pittig kunnen zijn, maar dat het lichaam eigenlijk heel snel klaar is met de situatie maar onze mindset, ons ego, ons hoofd houdt dat zo lang vast. En daar zit vaak iets fnuikends, waardoor we vaak langer last hebben, soms jarenlang, van gebeurtenissen.

 9m24s: Wat is onze reflex bij een schokervaring? 

Lizet: En hij heeft dat ontwikkeld doordat hij in die schuilkelders heeft gezeten, best traumatisch zou dat kunnen zijn. Die oefeningen zijn ook mede voor trauma en ook voor stress. Maar als we nou in Nederland kijken, daar zijn denk ik op een andere manier traumatische gebeurtenissen. Dus hoe moeten we dat zien?

Marc: Nou, er hangt eigenlijk een heel negatieve lading, een negatieve connotatie rondom het woord trauma. Het klinkt allemaal zo zwaar en zo heftig, alleen… trauma… je kunt gewoon een fysiek trauma of een psychisch-emotioneel trauma hebben. En heel veel mensen zeggen gewoon: “Tja, ik heb geen trauma’s”, maar we barsten allemaal van trauma’s. gewoon eens als voorbeeld: je zit lekker op de fiets in de zon en je let niet goed op en je stuurt tegen de stoeprand en je valt. Daar ligt jouw lichaam in een keer op de keien en is zich wezenloos geschrokken, want je zat gewoon lekker ontspannen op de fiets. Alleen, dan komt jouw mindset daar overheen. Dus wat doe jij wil je zo snel mogelijk oprichten, zo snel mogelijk gaan staan. Dat is dierlijk want we willen ons altijd zo snel mogelijk oprichten, want als je op de grond ligt... Dat is dierlijk gezien is dat het meest onveilige ,als het gaat over leven en overleven. Dus we willen ons zo snel mogelijk oprichten, we dan kijken we snel om ons heen om te kijken of niemand het gezien heeft, dan kijken we of de kleren nog in orde zijn en dan denken we “oh valt wel mee want alles doet het nog, en mijn fiets is nog heel”. En we springen zo snel mogelijk op onze fiets om zo snel mogelijk op ons werk te zijn of daar waar we naartoe willen. Maar het lichaam heeft echt een schokkende ervaring meegemaakt, dus die lichamelijke heftigheid die zit eigenlijk in het lichaam, maar als we er daarna niet meer over nadenken en er niets meer mee doen, kan het zijn dat je lichaam vaster gaat zitten. Zoals een judoka zichzelf honderden keren afklopt als ze in een wurggreep zit, en die vind dat dan lekker, dan gaat die zes keer in de week naar de sportschool om lekker judo te doen. Maar dat lichaam wordt op een spanningsniveau zes keer in de week in elkaar geslagen, en dat is heel heftig voor het lijf. Maar jij bedenkt dat dat fijn is, dus het lichaam kan die overweldiging niet kwijt omdat je er verder niks mee doet, en dat slaat zich op een lijf met alle kwaaltjes of pijntjes of alertheid of overmatig gespannen zijn tot gevolg hebbende.

 11m39s: Hoe kwam Marc bij TRE terecht? 

Lizet: Hoe ben jij bij TRE terechtgekomen? Vaak is het zo op het moment dat iemand een bepaalde body- en mindtechniek geeft, docent is, dat het ergens in zijn of haar leven impact heeft gehad.

Marc: Ik zeg vaak van als je op een methode verliefd zou kunnen zijn, dan ben ik echt verliefd geworden op TRE. Ik ben nu 22 jaar begeleiders, trainer, coach of hoe je het ook noemt. En een jaar of tien-twaalf geleden ben ik bij toeval op TRE gekomen, en niet zozeer TRE direct gedaan, maar ik was bij een dag die ging over familieopstellingen. En de trainer vertelde daar iets moois over een TRE-ervaring. Ik was gefascineerd over het verhaal, onder andere eigenlijk het verhaal van David Berceli dat die in een schuilkelder zat met kinderen, dat kinderen zo makkelijk loslaten en er daarna minder aan overhouden… ik was zo gefascineerd dat ik vroeg: “Nou, kun je me zo’n behandeling geven?” maar dat kon niet. Een aantal weken later was er een driedaagse, en ik ben dat gaan volgen en ik heb drie dagen bijna alleen maar geslapen en relaxed op een matje gelegen en ik was echt flabbergasted wat de impact was op mijn lichaam, terwijl ik al best wel veel traumawerk had gedaan en familieopstelling en oplossend werk en oplossingsgericht werk en OB en noem het allemaal maar op. Ik had al heel veel gedaan, maar ik was zo aangedaan op een positieve manier van dat dit nog zo’n diepe werking had, dat ik eigenlijk op slag verliefd was. En toen ben ik eigenlijk de opleiding gaan doen. Nu kunnen we gelukkig op twee plekken in Nederland, Amsterdam en in Den Bos, kunnen we de opleiding volgen, want toen moesten we nog naar het buitenland. Op twee jaar tijd heb ik de opleiding gedaan.

 13m16s: Marc’s ervaringen met TRE

Lizet: Je zegt dat het zo’n diepe werking heeft, heb je het dan alleen over de rust die je ervaarde of waren er andere dingen waarvan je denkt “hey, dit werkt op een dieper niveau door bij mij”?

Marc: Ja, ik dacht dat ik al best wel wat klusjes geklaard had met mezelf en dat het allemaal wel een stuk rustiger was, en dat ik voor alles wel een oplossing had… over mijn vader, en mijn ex-vrouw en over de moeder van mijn kinderen, nou noem het allemaal maar op. Ze kwamen er allemaal voorbij. En ik was onbewust, we deden een natuurlijke methode en het lichaam ging zelf ontladen, onder andere door die trillingen, en ik raakte de laag van emoties. Ik heb verdriet ervaren, ik heb ook volledige vaardigheid en helderheid ervaren in die sessies, maar ik was zo moe. Dus is een van de uitwerkingen van TRE is dat je soms zo moe kunt zijn en ja, dat is op het moment dat je pas rust neemt met je lichaam dan kan die vermoeidheid er pas uit. Vaak worden mensen pas ziek op het moment dat ze op vakantie gaan, want dan hebben ze veel te hard gewerkt en dan denken ze: “Och, nog drie weken en dan heb ik vakantie om bij te tanken.” Nou dat is eigenlijk volstrekt koekoek, want je moet eigenlijk gewoon met enthousiasme en ontspannen op vakantie gaan. Of met pensioengerechtigde leeftijd dat ze echt gewoon gestrekt gaan omdat ze jarenlang roofbouw hebben gepleegd op hun lichaam. Dus ik merkte gewoon een hele diepe vermoeidheid, en toen dacht ik van wow, als dit er nog zit terwijl ik eigenlijk dacht dat het al klaar was, dat betekent eigenlijk dat ik nog vermoeid en te alert en te gespannen door het leven ga.  En wat ik daarmee gemerkt heb is dat ik eigenlijk daarna toch nog een diepere laag heb om rustiger te zijn of om op een andere manier met mensen om te gaan, dus ja dat heeft het mij persoonlijk gebracht:  meer rust.

14m55s: Voor wie is TRE geschikt? 

Lizet: En wat voor mensen zou jij zeggen zijn TRE geschikt? Is dat voor iedere volwassene geschikt, of is daar eigenlijk een bepaalde doelgroep waarvan je zegt, nou daar is het heel helend voor?

Marc: Nou, eigenlijk, het zijn stress and trauma releasing exercises, het gaat dus over stress en spanning. En heel Nederland, alle 17,5 miljoen mensen hebben last van stress en spanning. Alleen soms zijn we ons er niet bewust van. En wat bijzonder is, voor ons lichaam is het helemaal niet interessant of het nu over dagelijkse stress en spanning gaat die je hebt opgebouwd. Je kunt al geïrriteerd raken als je In de verkeerde kassarij staat In de supermarkt en het te lang duurt, of dat je schrikt van iemand die de straat oversteekt en je moet hard op de rem gaan staan. Of het nu chronisch opgebouwde stress is of echt een traumatische ervaring, het is allemaal hetzelfde voor het lichaam. Dat betekent eigenlijk dat het voor alle types mensen, voor alle doelgroepen heel interessant is. Wat er zo mooi aan TRE is, het is iets natuurlijks, het is iets mooi en we hoefden we niet over te praten. En Michael Brown heeft een hele mooie zin in zijn boek The Presence Proces, dat is ook zo'n mooi werkboek waarmee je lekker met jezelf aan de slag kan gaan, en het zinnetje dat ik zo briljant vond is dat hij omschrijft “woorden creëren het drama”. En wat hij daarmee bedoelt wat hij ook uitwerkt in zijn boek is: vaak ben jij, of is jouw lichaam al heel snel klaar na de heftige situatie, maar jouw mindset, jouw ego, jouw verstand, het cortexgedeelte van jouw brein die houdt het verhaal in stand en die maakt het verhaal steeds spannender en verdrietiger en heftiger, waardoor je de situatie vasthoudt. En dieren die maken ook heftige situaties mee, want die worden ook door roofdieren achternagezeten, maar zijn ze ontsnapt aan het roofdier, dan kijken ze om zich heen en altijd weer veilig is dan ontladen ze. Dus die hebben datzelfde trillingsmechanisme, en ze gaan weer grazen, ze sluiten zich weer aan bij de kudde en lopen weer door.

Lizet: Dus dat is eigenlijk hetzelfde zoals je zegt met die kinderen die dan een bombardement meemaken en een half uur later spelen zij in het puin.

Marc: Ja. En eigenlijk is het zo dat dieren geen last hebben van stress of trauma want die kunnen direct spanning loslaten. Maar wij houden dat vast, en dat begint soms heel basaal: ik wil oversteken en ik let niet zo goed op en ik stap de stoep af en een auto claxonneert en die rijdt mij veel te hard voorbij en veel te dicht bij me, waardoor ik schrik. Dus ik maak eerst de schrikreactie. Ik schiet terug op de stoep ik kijk naar de auto en die rijdt veel te hard en dan komt mijn verhaal. En Ik denk “potverdorie weer zo’n asociale... en hij rijdt veel te hard, hij had me toch gezien?” En dan komt dus het dialoog in de mindset door dat verhaal hou ik die schrikreactie eigenlijk langer vast. En zo kunnen we ook kijken naar hele vervelende situaties, naar intimidatie, mishandeling, pestgedrag…  noem het allemaal maar op. Maar het is de mindset die die ellende vasthoudt. En dat is het mooie van TRE, je hoeft niet naar het verhaal, je hoeft helemaal niet de weten waarom je vastzit, het komt gewoon uit je lichaam zodra je je veilig en ontspannen voelt, en je blijft in het hier en nu. En dat leer je bij een opgeleide TRE-provider, die kan je daarin begeleiden. Dan kun je veilig en ontspannen loslaten.

18m02s: Trauma’s zijn vaak onbewust

Lizet: Het doet me ook een beetje denken aan wat jij zegt over het lijf dat de schrikreactie vasthoudt omdat je het verhaal verzint. Is dat omdat het lijf niet zo goed weet of iets echt gebeurt of in de verbeelding?

Marc: Ja. En dat is ook zo iets bijzonder, want dat brein is zo enorm slim en zit zo vernuftig in elkaar, die helpt ons ook beschermen. Daar komt ook die vecht-, vlucht- en bevriezingsdynamiek uit voort. Die helpt ons te overleven als het spannend is. Maar wat zo bijzonder is aan het brein, is dat het geen fictie van werkelijkheid kan opbouwen. Dus de mensen die zeggen: “Ik heb geen trauma’s.” Echt, 99.99 procent van alle trauma’s zijn onbewust, omdat het niet meer herinneren. Denk bijvoorbeeld aan van je fiets afvallen, of afkloppen tijdens de judo, of te lang onder water, of met je vingers tussen de deur of wat dan ook… we zijn het vaak al lang vergeten dat we ergens last van hebben, én we kunnen ook naar een hele heftige verdrietige gebeurtenis kijken wat er gebeurt… waardoor we echt ontdaan zijn. Je kunt een heel verdrietig telefoongesprek krijgen van je allerbeste vriend die zegt “Yo, Marc ik ben ongeneeslijk ziek.” Dan rollen de tranen ook over je wangen en je lichaam is verstijfd, je weet niet wat je moet zeggen. Dus jouw lichaam hoeft iets niet echt zelf werkelijk meegemaakt te hebben, maar er kan nog steeds iets heftigs in je lijf opgeslagen zijn. Daarom hebben militairen, verpleegsters, ambulanciers, politiemensen, brandweerlieden, noem ze allemaal maar op… vaders, moeders, kinderen… iedereen heeft opgeslagen stress omdat we het gewoon vasthouden. Soms ook gewoon omdat we andere mensen willen helpen verzorgen.

19m42s: Aandoeningen die kunnen voortkomen uit stress 

Lizet: Eigenlijk is het heel vaak dus ook ten goede bedoeld…

Marc: Ja, zeker! Want als jij je ongeneeslijke moeder een jaar lang moet verzorgen, en zij uiteindelijk euthanasie pleegt, dan heb je zo lang in een reddersmodus gezeten, en je cijfert jezelf weg, en je laat je emoties niet zien want je wil toch de ander verzorgen. Je slaat dat ook op en je gaat maar door en door. Ergens pleeg je dan ook een soort roofbouw en het komt er gewoon uit. Dat kan lichamelijk of emotioneel eruit komen. En dan kom je op ziektebeelden zoals posttraumatische stress, borderline, burn-out, verschrikkelijk dat soms eigenlijk niet eens weet hoe het komt, maar je lichaam is gewoon op en tikt op een gegeven moment op je schouder van “yo, ik trek het niet meer en ik ga gewoon uit”.

20m29s: De drie-eenheid: fysiek, mentaal en emotioneel

Lizet: Pas heb ik bij jou de workshop ook gedaan, TRE. En wat ik me daar nog heel goed van herinner is eigenlijk wat vertelde over fysiek, mentaal en emotioneel. Je vertelde dat je dat de drie musketiers noemde en hoe die met elkaar verbonden zijn. En kun je iets meer vertellen over hoe jij dat ziet?

Marc: Ja weet je, als we aan mensen vragen: “Hoe is het met je?” Dan krijg je een heel kort antwoord vaak. Zeker als je denkt van “daar heb je niks mee te maken”. We zeggen vaak: “goed” of “ja gaat wel”… wat daar ook je antwoord is. Maar… “Hoe gaat het met je?” is best wel een hele grote vraag. En op wat voor manier en hoe ga je dan antwoord geven? Dus wat ik de mensen heel erg leer ook in de workshop en tijdens de één-op-éénworkshop is van: luister eens wat meer naar je stemmetje. En met je stemmetje bedoel ik van: hoe gaat het fysiek met je? Hoe gaat het emotioneel met je? En hoe gaat het mentaal met je? En dat is eigenlijk een drie-eenheid, dat zijn de drie musketiers, en de slogan is één voor allen, allen voor één. Dus als een dynamiek zijn zwaar trekt, dan doen die anderen gelijk mee. Dus in een fractie van een seconde ben je overal geactiveerd: mentaal, fysiek en emotioneel. Maar op het moment dat je leert naar jezelf te luisteren, dan krijg je vaak bij jezelf een antwoord van “Hoe is het nu met mijn stemmetje op dit moment?” Ga meer eens je keukenwekkertje zetten en ga meer eens een paar keer per dag naar jezelf luisteren en stel die vraag maar eens, dan kun je die vraag op drie manieren stellen. Je kunt je jezelf de vraag stellen: “Hoe gaat het fysiek met me?” Ja, op dat moment: “Hoe is het met mijn spierspanning, met mijn kaakaanspanning, met mijn hartslag, mijn ademhaling, mijn warmte of temperatuur?” “Heb ik hoofdpijn?” Werken aan een deadline is fantastisch, maar we zitten helemaal in elkaar gekrompen, op een veel te kleine desktop zitten we te typen, we zitten helemaal aangespannen, we luisteren niet naar onszelf, we gooien er vier sloten koffie in,… Op een gegeven moment gaat het lichaam een rekkende en strekkende beweging maken, daar luisteren we dan ook niet naar… en we gaan lekker door. En dan zeggen we tegen onszelf: “Oh, lekker zo’n deadline.” … Maar je lichaam is gesloopt. Dus soms is het zo dat je denkt dat je mentaal helemaal ok bent, maar je lichaam is al helemaal aangespannen omdat je zo tegen die deadline aan het werken bent. Maar ik kan bijvoorbeeld ook ’s nachts in mijn bed liggen, en ik kan de slaap niet vatten, en ik kijk op mijn wekkertje en het is tien over half vier, en ik baal van mezelf “potverdorie, het is tien over halfvier, ik moet morgen een belangrijke training geven, of ik heb een belangrijk gesprek”, en dan maak je je druk omdat je de slaap niet kunt vatten, en op het moment dat je je druk maakt en de slaap niet kunt vatten, dan lig je niet ontspannen in je bed. Dan lig je ook in een verstijving. Dus dan zie je dat dat mentale stuk ook een spierspanning oplevert, en op het moment dat je niet kunt slapen en je morgen een belangrijke dag hebt, dan raak je ook nog eens geïrriteerd omdat je niet slaapt. En dan komt er ook gelijk die emotie bij. Dus je fysieke emotie en je mentale gesteldheid volgen elkaar heel snel op. Maar je kunt ook op drie manieren naar jezelf kijken: dat je eigenlijk drie handvaten hebt om jezelf tot de orde te roepen of om jezelf tot rust te krijgen.

Lizet: Ja, en het hoeft dus niet zo te zijn dat als ik me fysiek bijvoorbeeld slecht voel, dat het mentaal ook direct slecht gaat?

Marc: Nee, dat hoeft helemaal niet. Je kunt ook gewoon heel erg moe zijn. Vaak heeft het wel consequenties, maar soms zit je gewoon heerlijk lekker mentaal in een goed gesprek, en dan ben je toch gesloopt. Dan ben je toch moe. Dus het hoeft niet allemaal gelijk met elkaar op te lopen, maar het is wel echt een drie-eenheid. Die drie lagen, fysiek, emotioneel en mentaal, die volgen elkaar heel snel op. Dus een simpel voorbeeldje: ik heb thuis een vaatwasser. En die lieve schat van mij, mijn vrouw, die laadt altijd op een verkeerde manier de vaatwasser in. En dan die ik de vaatwasser open en dan denk ik: “Hoe krijgt ze het in hemelsnaam voor elkaar om op deze manier de vaatwasser in te laden?” En dan raak je geïrriteerd. En op dat moment komt ze het naar binnen met boodschappen, het zweet op haar voorhoofd, en dan ik: “Joh, hoe krijg je het weer voor mekaar?”… ja en dan is het standje oorlog van “doe normaal” en “doe het dan allemaal zelf”. Dus Je kunt in niks al geïrriteerd raken, en dan is jouw mindset eigenlijk de grootste vijand. Maar op het moment dat je geïrriteerd raakt, gaat mijn lichaam ook onder spanning. En als we ons zorgen maken over financiën, of ons zorgen maken over de kinderen, of ons zorgen maken over de relatie, dan maak je je mentaal zorgen en je hele lijf gaat onder spanning. Dus je maakt stresshormonen aan, en je raakt ook emotioneel. Nou, dat is dan weer een ander voorbeeldje, dat die drie-eenheid zo met elkaar mee loopt.

24m32s: Hoe gaat Marc om met stress? 

Lizet: En hoe doe jij dat dan? Bijvoorbeeld de afwasmachine: je raakt geïrriteerd, hoe raak jij je stress kwijt? Doe je dan direct TRE?

Marc: Weet je, het mooie is, als je wat bekender wordt, en je wordt je bewuster van de dynamiek in jezelf, dan kun je ook eerder in je handremmen knijpen. Dus op het moment dat jij voelt dat de spanning of de activatie oploopt, en je bent je daar bewust van, dan kun je eerder op de rem trappen. En dan kun je zeggen van: “Nou, weet je, het is misschien wel niet handig die vaatwasser, ik vind het een vervelende vergadering, of dit gesprek is niet ok, of pfoeh, die rekening die ik nu krijg is niet fijn.” Maar op het moment dat je voelt dat de activatie oploopt, en je bent in staat om een hulpbron in te zetten om wat rustiger te worden, ja dat kan soms heel eenvoudig. Want in een spanning gaan we vaak in een verstarring, dan gaan we ons lichaam vastzetten, vaak kijken we dan ook verhard, en dan gaat die mindset ook met je aan de haal. Maar op het moment dat we rond blijven kijken, we gaan rustiger ademhalen, we lopen even wat rond. Of in een vergadering wiebelen we even met onze tenen en we spannen onze billen even aan, en we houden het rustig aan, en we kijken vooral rustig rond, dank gebruik je eigenlijk al je zintuiglijke prikkels om rustig te worden. En als je je daar bewust van wordt, dan raak je wat minder snel geactiveerd, en dan ben je ook in staat om rustiger te blijven in spannende situaties, omdat je weet: “Ik moet het niet te hoog op laten lopen.” Want op het moment dat dat ook oploopt, dan verdwijnt de logica. En dat is eigenlijk een beetje een technisch verhaal, want het deel van je brein waarmee wij na kunnen denken, je cortex, die haakt dan af. dus Als het te spannend wordt kunnen we niet meer normaal nadenken. Dus kunnen we ook niet meer normaal communiceren, dus kunnen we ook niet normaal handelen, waardoor we achteraf altijd denken: “Och, dit was niet handig wat ik nu weer heb getypt, dit was niet handig wat ik nu weer heb gedaan of wat Ik heb gezegd.” Maar daar komen we vaak pas achter als het te laat is. Maar op het moment dat iets te spannend wordt en we grijpen niet in, dan gaat ons lichaam met ons aan de haal. En dan komen we in die overactivatie, dat noemen we dan vechten vluchten of bevriezen. En het enige wat ons lichaam dan wil is dan overleven, en dan slaan we soms letterlijk om ons heen of figuurlijk, en dan maken we soms deuken of kleerscheuren. Op het moment dat je iets eerder op de rem had getrapt, was dat niet gebeurd. En daarom is TRE ook zo waardevol, om dat te leren, om tijdiger te stoppen.

27m00s: de tremors

Lizet: Ja, want eigenlijk Als ik het zo hoor, en zoals ik het ook zelf heb ervaren, is het je ook gewoon heel bewust worden van je lijf.  “Hey, wat heeft mijn lijf nu nodig?” Als de trilling komt, ok, wanneer stop ik? Of ga ik zo lang door totdat ik helemaal moe ben getrild en vervolgens eigenlijk doodmoe ben en niet meer naar huis kan rijden?

Marc: Precies. En heel veel mensen hebben bij TRE de associatie van “het gaat om de tremors, om de trillingen”, maar het gaat helemaal niet over die trillingen. Eigenlijk gaat TRE voor 80% over leren bewuster worden van jezelf, en wat er allemaal gebeurt, en hoe je lichaam reageert, en hoe je denkt. Dus het gaat helemaal over leren reguleren, om vervolgens de spanning niet te hoog te Laten oplopen. En dan eindelijk, als je gereguleerd bent, dus als je lichaam ontspannen is en zich veilig voelt, en je bent echt in het hier en nu, dan pas kan je lichaam op een goede manier ontladen. En daar hoort ook een type tremor bij: dat noemen we als verzamelterm neurotremors. En kijk vooral niet naar al die filmpjes op YouTube, want je ziet wel trillingen, maar je hebt geen idee wat voor soort trainingen het zijn, en heel veel mensen trillen gewoon op de verkeerde manier, die trillen dan op een spierspanningsniveau. en dat is lekker hoor, want je hebt een uur gezeten, en je bent lekker moe, en je bent voldaan, maar je lost niks op in het schudden. En gecertificeerde begeleiders, gecertificeerde TRE-providers, die weten naar welk type tremor je moet. En de basisvoorwaarden zijn de ontspanning hier en nu, en de veiligheid. En dan pas kan je ontladen. Een lichaam kan pas ontladen bij die veiligheid, en dat is met name het allerbelangrijkste dat je dus leert in een professionele begeleiding.

28m43: Een uniek gevoel

Lizet: Ja, en het is niet zoals fitness. Weet je, ik heb ook getraind, als je heel hard traint dan tril je op het laatst omdat je zo moe bent. Maar de trilling die ik ervaren heb ik de workshop dat is een andere trilling. Voor mij was het veel meer een… ik zou het een spontane trilling noemen die vanuit het lijf ontstaat.

Marc: Precies. Spontaan vind ik eigenlijk wel een mooi woord. Het ontstaat vanuit het lijf, en op het moment dat je in de juiste trillingsfrequentie zit, wat dus nogmaals enkel kan bij veiligheid en ontspanning en hier en nu, dan gaat jouw lichaam soms in een keer patronen laten zien en jou laten ervaren, die krijg je niet bedacht. Dus je kan misschien wel een beetje shaken, maar in een keer beweegt jouw arm! We hadden in de workshop ook een vrouw, die trilde alleen maar met haar rechterarm, en die linkerarm niet. Toen vroeg ik achteraf: “Weet je hoe het komt dat jouw rechterarm trilt en jouw linkerarm niet?” Ze zei: “Ik denk al dat ik het weet. Ik heb een muisarm.” Ik zeg: “Een muisarm, bestaan die dan?” “Ja,” zegt ze, “ik ben zo intensief de hele dag bezig met computers en met mijn muis, en dat die ik rechts. En eigenlijk is dat overmatig. En ik voelde gewoon ontlading en ontspanning in die rechterarm.” Nou, dat vind ik dus zo briljant aan deze methodiek: het is iets natuurlijks, het is geen fiks, wij stoppen er niks in, als je het kan accepteren dan gaat dat lichaam in jouw lijf op zoek naar waar is ontlading nodig of waar is ontspanning nodig. En dat kan ontspanning zijn op emotioneel niveau, dat kan ontspanning zijn op mentaal niveau maar ook op spierniveau. Dat maakte dus wel dat die ene vrouw bijvoorbeeld trilde met haar rechterhand en met die linkerhand helemaal niet, want die was lekker relaxed.

 30m22s: Deelnemerservaringen

Lizet: Tof! Misschien is het dan nu ook leuk om die deelnemers van een TRE workshop te laten vertellen hoe zij het zelf hebben ervaren.

Deelnemer 1: Heb ik duidelijk ervaren dat er een ontlading is geweest? Dat ik dingen onbewust heb los kunnen laten? En daardoor heb ik zelfs die energie gekregen waar ik zo naar verlangde. Dus dat vind ik echt heel bijzonder om dat te ervaren.

Marc: Het raakt je ook he?

Deelnemer 1: Ja.

Marc: Dat kan in het lichaam, maar het kan je ook zo raken…

Deelnemer 1: Ja. Omdat dit voor het eerst is dat ik nu iets positiefs ervaar en dat ik vanuit mezelf die energie kan opwekken. En dat merkte ik omdat ik gewoon in staat was om hier te lopen, en hier te staan zelfs. Terwijl, normaal als ik iets doe dan moet ik gelijk gaan liggen, zo moe ben ik dan. Maar nu ervaar ik meer energie in mezelf.

…

Deelnemer 2: Ja, ik vind het wel een hele intense ervaring nu, vooral van top tot teen. Vanochtend had ik wel meer het gevoel dat het wel ergens bij de thorax stopte, zeg maar. Nu zit het echt in mijn hoofd, in mijn kin, alles trilt. Bijna mijn schedeldelen dat ik voelde dat die trilden.

…

Deelnemer 3: Eerst dacht ik een beetje van “oh het lijkt wel weg te blijven”, maar op een gegeven moment was het best wel heftig. Ik bewoog alle kanten op, en daarvoor waren mijn benen gestrekt. En ik merkte dan, als je die positie aanneemt dan is er weer vrij snel… Het voelt nu echt als het leren kennen van, en leren herkennen van, en een beetje verkennen van wat er gebeurt. Ja, maar wel positief.

32m32s: Het is voor iedereen anders

Marc: Ik zeg altijd: er zijn geen twee lichamen op deze wereld die op exact dezelfde manier trillen of ontladen, want we hebben allemaal iets ander meegemaakt, en elk mechanisme heeft een andere manier van dat los te laten. Daarom is een professionele begeleider ook zo belangrijk, en daarom is het zo belangrijk dat je dat ook gewoon accepteert, en vooral niet naar je buurman of je buurvrouw kijkt, dat je zo wil trillen. Blijf loyaal aan jezelf en voel gewoon voor jezelf wat voor jou belangrijk is aan het ontladen. Dat leer je dus gewoon bij professionals in een workshop, of in een één-op-één-begeleiding.

33m05s: Verhalen over klanten

Lizet: Heb je een klant, of een klantverhaal dat je heel erg is bijgebleven? Het verhaal, of wat het lijf deed, of…

Marc: Ja, er zijn ontelbare verhalen… maar het eerste verhaal dat me te binnen schiet, wat meteen ook aansluit bij het feit dat je hier gewoon serieus mee bezig moet zijn, was een jonge studente, ik denk dat ze een jaar of 23 was. En eigenlijk was dat zo’n lieve vrouw, die ik mijn zoon gun weet je wel? Als partner, ik dacht: “Ach, wat een lieve schat. Die zou ik wel als schoondochter willen hebben.” Het was een briljante vrouw, intellectueel etc. Uiteindelijk had zij toch wel wat heftige situaties meegemaakt, en uiteindelijk heb ik haar moeten helpen om maar heel kortstondig die ontlading te ervaring, en we moesten echt stoppen na zes, zeven, acht seconden, want gingen we dat langer doen… dan viel zij letterlijk flauw. Dus het is echt wel serieuze zaak. Terwijl zij gewoon spontaan was, ze zat op de hogeschool te studeren, ze had vriendschap, ze was ook verliefd… dus in alle contexten liep het goed. Maar ze had een aantal heftige dingen meegemaakt die nog steeds in het lijf zaten, ja en in de ontlading kwam dat er uit. En we moesten echt heel secuur, heel klein terug, met hele kleine begeleiding werken. Uiteindelijk zijn die secondes minuten geworden, zijn die minuten gewoon tien en twintig minuten geworden en uiteindelijk ging het een stuk beter met haar. Dan is er nog een verhaal…

En dit is bijna een toverstokjeverhaal van een brandweerman die 25 jaar lang last heeft van zijn onderrug, en die deed één keer TRE, dit is natuurlijk een heel mooi voorbeeld, na één TRE-sessie had hij geen last meer van zijn onderrug. Nou dat is mooi. Dus dat zijn dingen… maar ik heb nu een man in de begeleiding die heeft posttraumatische stress, die heeft waanbeelden, die heeft psychoses gehad, die heeft drugs gesnoven, die heeft misdaden gepleegd, die heeft op straat geleefd… kortom, alles wat we allemaal niet willen dat heeft die jongen meegemaakt. En zijn lichaam zat zó vast, hij is ook een aantal keren opgenomen in een traumacentrum, en dan zei die: “Ja, het heeft allemaal wel geholpen, maar mijn lichaam zit nog steeds vast.” Die ben ik nu heel langzaam, stapje voor stapje aan het begeleiden met TRE. En hij heeft al een sessie of zes, zeven gedaan, en je ziet die jongen gewoon zakken. Zijn lichaam is ontspannen, hij praat langzamer, hij voelt zich ontspannen, hij heeft veel minder vervelende gedachten ’s nachts, hij is veel minder geprikkeld overdag. En als ik dat zie dan denk ik “wow, wat is dit toch een mooi cadeautje, als je dit kunt doen”, in de eenvoud door alleen maar goed te kijken en goed te luisteren en te weten wat je aan het doen bent als je begeleidt. En die jongeman die kan het ook gewoon zelf, die loopt gewoon weer te fluiten, zijn vrienden zeiden: “Jong, we hebben je jaren niet zien lachen, en je lacht weer.” Ja, daar word ik gewoon zielsgelukkig van.

Lizet: Het is mooi werk.

Marc: Ja, het is mooi werk. Ik hoef alleen maar te begeleiden maar het mooie werk zit in jouw lichaam. Jouw lichaam doet het zelf, alleen je hebt weer dat vertrouwen op te bouwen. Dat is belangrijk, en daar heb je soms een beetje hulp en een beetje begeleiding voor nodig.

36m17s: Een oefening voor de luisteraars thuis

Lizet: Ik weet dat je TRE zonder begeleiding zelf niet thuis moet gaan doen. Maar als jij nou eens een kleine oefening voor de mensen thuis zou hebben… een minuutje… volgens mij gaat het dan meer over reguleren. Wat is een oefening die de mensen thuis een minuutje kunnen doen zodat ze of zich bewust worden, of wat spanning kunnen kwijtraken?

Marc: Wat ik eigenlijk iedereen gun, en heel Nederland heeft stress en spanning, kijk eens voor een aantal keren… ik zeg altijd: “Zet eens ieder kwartier je keukenwekkertje, en wanneer het alarm gaat, vraag dan aan jezelf, alleen maar op een liefdevolle manier: hoe is het nu met mijn fem’etje?” Hoe gaat het nu met mijn fem’etje betekent: hoe gaat het fysiek met me? Hoe gaat het emotioneel met me? Dus hoe is het met mijn gemoedstoestand, hoe is het met mijn stemming? En hoe is het mentaal? En mentaal is: is het nu lekker rustig in mijn hoofd? Kan ik nu alles waarnemen? Heb ik van al die mensen om me heen in deze vergadering wel gehoord wat ze eigenlijk zeiden? Kan ik geconcentreerd bij mijn werk of bij mijn deadline blijven, of is het standje oorlog in mijn hoofd? Moet ik even iets doen om rustiger te worden? Dus hoe is het mentaal en emotioneel met me? Kan ik iets doen om rustiger te worden en mijn gevoel wat naar beneden te krijgen? Als je dan merkt dat je lichamelijk gespannen bent, of je hartslag is te hoog, of je ademhaling zit te hoog, of je voelt een brok in je keel of een spanning op je borst… kijk dan eens welke hulpmiddelen je hebt om rustiger te worden. De meest eenvoudige manier is eigenlijk om je heen kijken, rustiger adem te halen, echt te horen wat er in je omgeving zit. Ik vergelijk het eigenlijk altijd met een konijntje, of met een hert of een eekhoorntje: in de basis zijn wij eigenlijk nog hetzelfde samengesteld. Als mens, als dierlijk georganiseerd. En een konijntje heeft elk zintuig nodig om elke seconde te ervaren of het veilig is. Dus een konijntje moet constant luisteren en scannen door te kijken om zich heen, moet constant ruiken of het veilig is, moet het eten proeven of het nog ok is. En zoogdieren hebben ook de warmte en de liefde van een zoogdier nodig om eigenlijk te leven. Maar zintuiglijk zijn zij nog steeds die dieren en hebben wij al die prikkels nodig. Op die vijf lagen kun je je dus afvragen: wat kan ik nu beter doen door te kijken, door te luisteren, door te voelen, om rustiger te worden. Eigenlijk is dat dus in de handrem knijpen om gewoon weer meer in een natuurlijke, ontspannen staat te komen.

Lizet: Ja dus vooral ook: gebruik je zintuigen om rustig te worden.

Marc: Ja. En check je fem’etje, je weet nu inmiddels wat dat betekent. Doe dat zo veel mogelijk op een dag, want daardoor ga je patronen doorbreken. Het grootste cadeautje is, dit is een van de meest waardevolle dingen van TRE, wanneer mensen zeggen: “Ik heb mezelf nu fysiek, mentaal en emotioneel veel beter in de hand en ik ben me veel bewuster van hoe alles werkt. Ik kan langer rustiger blijven.

 39m12s: slot

Lizet: Super! Dankjewel!

Marc: Graag gedaan!

Lizet: Dankjewel voor je enthousiasme. Ik zou zeggen: ga het allemaal een keertje proberen. Jij nog.

Marc: Ja, als laatste, ik gun echt iedereen een paar keren professionele begeleiding. Neem jezelf serieus. Als je jarenlang vastzit en er jarenlang last van hebt, dan duurt het ook even voordat je los komt. Hoe professioneler je begeleid wordt, hoe makkelijker het ook kan. Dus je hoeft niet naar mij te komen, maar je kunt iemand dichter bij jou in de buurt zoeken. Kijk op TRENederland.nl, daar staan een hele hoop coaches en facilitators dichter bij jou in de buurt. Dus er zijn vele mogelijkheden om hier kennis meet te maken.

Lizet: Super, dankjewel!

Marc: Graag gedaan.

Lizet: Willen jullie meer weten over body- en mindmethodes? Kijk dan even op Bylizet.nl.

Nieuwsgierig naar meerdere podcast van Lizet? Check deze pagina.