Boordevol energie met bio-energetica

Jij hebt vast wel van die dagen dat je futloos op de bank zit, met gedachten die van hot naar her springen. Je lijf is op, je hersenen lijken op hol geslagen. Alleen door iets op Netflix te kijken heb je iets van afleiding en kun je dat wat er zich in je hoofd afspeelt een beetje naar de achtergrond duwen. Maar voel je je lichamelijk ontspannen? Kun je de stress er werkelijk mee verminderen? Nee, want een middel als Netflix is slechts symptoombestrijding. Maar er is een effectieve manier om jezelf te ontdoen van stress en vermoeidheid en je vol te laten stromen met positieve energie. Die manier heet bio-energetica: dè methode om lichaam en geest weer helemaal op te laden!

In dit artikel krijg je antwoord op de volgende vragen:

1. Wat is bio-energetica?
2. Wat kun je ermee bereiken?
3. Hoe is het ontstaan?
4. Welke rol spelen ademhaling en aarding in bio-energetica?
5. Welke oefeningen horen bij bio-energetica?
6. Is het bewezen effectief?

Wat is bio-energetica?

De betekenis van bio-energetica is heel eenvoudig: ‘bio’ betekent leven en ‘energetica’ betekent energie.

In het kort draait het dus allemaal om de energie van het leven. Speciale oefeningen en bewegingen in combinatie met gesynchroniseerde ademhaling activeren je energie en verplaatsen het vanuit het hoofd door je hele lichaam.

Bio-energetica is een methode die het lichaam en de energetische processen ervan gebruikt als middel voor persoonlijke groei. Een fundamentele stelling is dat lichaam en geest wat hun functie betreft identiek zijn. Dat wil zeggen dat wat zich in de geest afspeelt weerspiegeld wordt in het lichaam en andersom. Op onbewuste wijze wordt dit alles aangestuurd door je energieniveau.

Denk maar eens aan het volgende scenario: voor iemand die aan chronische depressie lijdt is het bijna onmogelijk daarvan af te komen door alleen maar positief te gaan denken. Deze persoon zal daarnaast ondersteunende activiteiten moeten doen, bijvoorbeeld ademhalingsoefeningen, medicatie, gezond eten, voldoende sporten, etcetera. Alleen dan zal het energieniveau stijgen en kan de depressie worden bestreden. (Let op: dit is uiteraard een versimpelde voorstelling van een complexe werkelijkheid.)

Bij bio-energetica gaat erom dat de spanningen die in je lichaam vastzitten weer vrij mogen komen, zodat uiteindelijk jouw levensenergie weer gaat stromen. Om dit te bereiken doe je verschillende fysieke oefeningen om diepe gevoelens te herstellen en spanning los te kunnen laten.

2. Waarom bio-energetica? Wat kan ik er mee bereiken?

Er zijn heel veel manieren om met spanning en stress om te gaan. Bio-energetica is een unieke manier, omdat je door middel van oefeningen de confrontatie met jezelf aangaat. Je voert dus geen diepgaande gesprekken over je gedachten, je verleden of je relaties. In plaats daarvan leer je echt je eigen lijf te ervaren. Uiteindelijk is je lichaam alles wat je hebt. Je kunt je er niet van losmaken en je kunt het niet vervangen. Een ontspannen lijf is dus een heel belangrijk beginpunt. Hoe meer ontspannen het is, hoe meer stress je kunt loslaten en hoe fijner je je gaat voelen.

Enkele voordelen van de bio-energetische methode:

• Het is ideaal als je streeft naar een gezondere levensstijl.
• Door de fysieke insteek wordt je lichaam fitter en vitaler.
• Je leert op een andere manier omgaan met o.a. stress, depressie en burnouts.
• De signalen van je lichaam worden op een bewustere manier herkend en verwerkt.
• Je komt sneller en voor langere tijd tot rust.
• Je leert hoe je spanningen in je lichaam loslaat en vervangt door positieve energie.

In welke gevallen is deze methode geschikt voor jou?

• Als je het aandurft om de confrontatie aan te gaan met de donkere kanten van jezelf en deze negatieve emoties te ervaren. Uiteraard onder deskundige begeleiding en waar jij je volledig veilig voelt. Je lichaam weet alles al; spontane bewegingen worden vaak onderdrukt door de hersenen.
• Als je wilt leren om je bewust te worden van alle lichamelijke sensaties die je als mens knt hebben.
• Als je een nieuwe manier zoekt om een teveel aan stress en spanning kwijt te raken.
• Als je de balans tussen lichaam en geest wilt herstellen.Bio-energetica is geschikt voor man en vrouw, jong en oud. Mocht je last hebben van blessures of chronische lichamelijke klachten, ook dan kun je dit nog steeds uitproberen. Wees wel extra voorzichtig bij het uitvoeren van bepaalde oefeningen!

3. De oorsprong van bio-energetica.

Om het ontstaan van de bio-energetica in kaart te brengen is het goed om eerst even terug te gaan in de geschiedenis van de psychologie. En dan komen we bijna vanzelf uit bij Sigmund Freud, jou vast wel bekend vanwege zijn theorieën over het onbewuste en zijn grote aandacht voor seksualiteit.

Freud had naast zijn patiënten ook diverse leerlingen, waaronder Wilhelm Reich. Hij ging een iets andere kant op met zijn werk dan zijn mentor en onderzocht de connectie tussen lichaam en geest .

Reich maakte als een van de eerste psychologen een koppeling tussen de werking van het lichaam en die van de geest. Hij deed een aantal ontdekkingen met betrekking tot ademhaling, energie en spierspanningen in het lichaam. Reich wordt ook wel gezien als de grondlegger van de lichaamsgerichte psychotherapie.

Bij lichaamsgerichte therapie gaat men uit van de stelling dat lichaam en geest onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.

Wanneer je bijvoorbeeld langdurig verdrietig, boos, of angstig bent worden deze emoties in het lichaam opgeslagen. Dit kan vervolgens resulteren in hoofdpijn, misselijkheid, constant gespannen spieren, enzovoort. Negatieve emoties zullen zich dus op den duur uiten in de vorm van fysieke klachten, tenzij ze op tijd worden herkend en verwerkt.

Van de lichaamsgerichte psychotherapie is een aantal andere methodieken afgeleid, waaronder de bio-energetica. Deze is door Alexander Lowen en John Pierrakos ontwikkeld.

Bio-energetica en opgeslagen spanning in je lijf

In het proces van opgroeien raken we soms de verbinding met onze eigen wortels kwijt. We identificeren onszelf steeds meer met de strategieën die we ontwikkeld hebben om in de moderne maatschappij te kunnen overleven en vergeten vervolgens wie en wat we werkelijk zijn.

• Je hoort en ziet zo vaak allerlei trainingen en uitspraken voorbij komen die op één ding gericht zijn: ‘worden wie je werkelijk bent’.

Het kan je misschien een beetje zoetsappig in de oren klinken, maar ik geloof dat we tijdens ons leven soms keuzes maken die niet bij onze natuurlijke’ ik’ passen.

Je kiest er bijvoorbeeld voor om altijd vrolijk te zijn, door iedereen aardig gevonden te willen worden, niet om hulp te vragen, je mening voor je houden, of geen emoties laten zien. De persoon die je eigenlijk bent druk je weg. Die kant van jezelf wil je liever niet zien en ervaren. En na verloop van tijd is je alternatieve gedrag normaal geworden.

Vooral tijdens de puberteit, de periode in je leven dat je hypergevoelig bent voor wat je omgeving van je vindt, maak je vaak keuzes die misschien niet helemaal bij jouw ware karakter passen. Als tiener wil je heel graag bij een groep horen en voldoet daarom graag aan diens normen en waarden. Ook al zegt je gevoel misschien dat je het anders moet aanpakken. En je past je uiterlijke verschijning aan, ook als deze niet past bij wie je van binnen bent. Zo leer je heel snel je echte gevoelens te verbergen voor anderen en jezelf, een gewoonte die je als volwassene moeilijk afleert.

Twee voorbeelden hiervan die je vaak tegenkomt zijn:

1.      Het niet uiten van boosheid
Gevoelens van boosheid worden vaak onderdrukt, terwijl het een heel natuurlijke emotionele reactie is. Als je boos wordt kun je het in je lijf voelen. Maar als je de uiteindelijke explosie continu de kop indrukt, zal deze spanning zich steeds verder opbouwen. Je kent vast wel iemand die nooit boos wordt, om vervolgens ineens ontploffen om iets heel kleins.

2.  Niet verdrietig en kwetsbaar durven zijn
Je hebt misschien geleerd dat je verdriet niet moet uiten, of dat je je niet kwetsbaar moet opstellen. Deze emoties worden vaak gezien als tekens van zwakte, terwijl ook zij heel natuurlijk zijn. Het kan ook een verdedigingsmechanisme zijn dat je hebt ontwikkeld, bijvoorbeeld omdat je bij niemand terecht kon met je verdriet. Dus stopte je het maar weg. Ook dit heeft tot gevolg dat je lichaam onder druk komt te staan.

4. Ademhaling en beide benen op de grond in de bio-energetica

Iets ogenschijnlijk eenvoudigs als bio-energetische oefeningen is voor bijna iedereen een verrassende uitdaging. We kunnen er emoties als angst, frustratie, apathie, uitputting en verdriet mee ervaren. Het fysieke element van de oefening is bewustzijn en ademhalen. De uitdaging ligt dus niet alleen in de uitvoering van de oefening, maar ook het betrekken van de ademhaling. En dat is soms best spannend! Een 0ppervlakkige/hoge ademhaling is normaal in onze Westerse maatschappij. Het is een belangrijk mechanisme van zelfbeheersing, taaiheid en doe maar gewoon. Deze kwaliteiten worden als essentieël gezien als je een ​​’effectieve volwassene’ wilt zijn en met problemen om wilt kunnen gaan. Maar diezelfde kwaliteiten zijn ook verstikkend, zowel figuurlijk als bijna letterlijk.

Een hoge ademhaling is een manier om niet volledig te hoeven voelen. Diep ademhalen daarentegen wekt som interessante sensaties of emoties op.

We ademen liever oppervlakkig om deze emoties of sensaties te vermijden. Je probeert misschien om op normale voet door te gaan, terwijl je angst, frustratie, verdriet of vermoeidheid voelt.

Met beide benen op de grond  (aarden): belangrijk in bio-energetica

De definitie van ‘aarding’ (En: grounding) houdt in dat je jezelf in het heden neerzet en een stroom van energie in het lichaam creëert. Er zijn verschillende aardingsmethoden, waarvan sommige actief en passief zijn.

Full Body Grounding is een meerlagige benadering en is een combinatie van spirituele aarding, ego-aarding en lichaamsaarding.
Streaming is de term voor de lichamelijke energiestroom die vrij op en neer kan bewegen, verticaal en horizontaal.

Fysieke aarding

Andrea Judith, schrijfster van het boek Eastern Body Western Mind, zegt dat we via gronden (stevig op de grond staan) onze plaats in tijd en ruimte kunnen vinden en onszelf kunnen verbinden met onze omgeving. Deze connectie met onszelf en hetgene om ons heen maakt ons krachtiger.

Ons lichaam gebruikt de benen en voeten als geleiders. Positieve energie komt erdoor omhoog, terwijl de negatieve energie via de voeten de grond instroomt. Zo staan we dus letterlijk en figuurlijk met beide benen op de grond.

5. Welke oefeningen zijn er?

Er zijn veel oefeningen binnen de bio-energetica. Allemaal zijn ze gebaseerd op de overtuiging dat het lichaam uit zeven lagen bestaat waar spanning zich in kan opbouwen door verharding, sluiting en verdediging. Deze lagen kunnen afzonderlijk met gerichte oefeningen worden aangepakt om ze weer helemaal te laten ontspannen.

De zeven lagen zijn: ogen, keel, nek, borst, middenrif, buik en bekken. Hier kunnen zich de verhardingen voordoen, sommige lichaamsdelen kunnen hard aanvoelen. Bio-energetische oefeningen leren het lichaam te ontspannen, zodat energie weer kan doorstromen en de natuurlijke expressie wordt hersteld.

Omdat er teveel oefeningen zijn om hier te behandelen wil ik de drie effectieve met je delen. Na al die jaren coachen en trainen heb ik gezien dat deze de grootste hoeveelheid spanning losmaken.

1. De boog (alle lagen worden in één keer aangepakt)

• Sta rechtop met je knieën iets gebogen en de tenen iets naar binnen wijzend.
• Je benen staan ongeveer 40 centimeter uit elkaar.
• Maak twee vuisten en duw je knokkels horizontaal tegen je onderrug, net boven je bekken.
• Zak vervolgens iets meer door je knieën en buig lichtjes achterover.
• Zorg dat je recht vooruit blijft kijken.
• Adem diep in en uit door je uitgestrekte borst.
• Blijf in de gebogen houding staan en haal 10 keer diep adem.
• Buig daarna langzaam terug naar de startpositie.

Ga na de oefening bij jezelf het volgende na:

• Waar voelde je de spanning?
• Was het prettig of juist niet?
• Hoe ging je ademhaling? Kon je de hele tijd goed doorademen?

2. Gronden (laag: bekken)

• Ga met je voeten ongeveer 25 centimer uit elkaar staan.
• Draai je tenen een klein beetje naar binnen.
• Buig langzaam voorover, zo ver als voor jou mogelijk is.
• Zorg dat je je knieën licht gebogen houdt.
• Laat je hoofd helemaal los hangen.
• Adem losjes in en uit door je mond.
• Je zwaartepunt ligt als het goed is op de bal van je voeten.
• Je kunt eventueel je hielen een beetje oplichten.
• Blijf ongeveer een minuut zo staan.

Na afloop kun je jezelf deze vragen stellen:

• Voelde je trilling in je benen?
• Kon je soepel ademhalen?

3. Nekstretchen (laag: keel)

• Ga op de grond zitten.
• Zet je voeten plat op de grond.
• Zet je handen zo dicht mogelijk achter je billen.
• Hang je hoofd naar achteren (pas op als je nekklachten hebt!).
• Adem nu diep in en uit door je mond (minimaal 10 keer).
• Concentreer je op het rekken van je keel.
• Houd voeten en billen stevig op de grond en buig je hoofd langzaam weer naar voren.

Ga bij jezelf na:

• Wat voelde je gebeuren in je keel?
• Hoe voelde je tong aan?
• Wat is het verschil met hoe je eerst voelde en nu?

6. Is bio-energetica bewezen effectief?

Direct wetenschappelijk onderzoek naar bio-energetica is momenteel nog schaars. De meeste studies richten zich op het breed meten van de effectiviteit van lichaamsgerichte therapie, waar de bio-energetica onder valt. Er zijn werkelijk honderden vormen van lichaamsgerichte therapie. Zo ben je misschien wel bekend met de bokscoaching van By Lizet.

Wat we dus kunnen doen is kijken naar wat deze bredere onderzoeken te zeggen hebben over vormen van therapie waarin het lichaam centraal staat, zoals dat bij bio-energetica het geval is. De wetenschap laat onder andere het volgende zien:

1. Onderzoek naar de effecten zijn van lichaamsgerichte therapie

Deze studie heeft 22 verschillende onderzoeken naar lichaamsgerichte therapieën gecombineerd. Uit maar liefst 15 van die onderzoeken kon op overtuigende wijze de conclusie getrokken worden dat lichaamsgerichte therapie zeer nuttig is. Het liet gunstige effecten zien bij kinderen, volwassenen, zelfs langdurig zieken. Zo waren de proefpersonen tevredener over hun leven, hadden ze een positievere houding ten opzichte van zichzelf en anderen, voelden ze zich zelfverzekerder over hun lichaam en maakten ze zich minder zorgen over wat andere mensen over hen dachten. Uit een onderzoek kwam zelfs naar voren dat lichaamsgerichte therapie mogelijk een groter effect had dan verbale therapie.

2. Uitkomsten van bodywork

Via onderstaande link kun je een uitgebreide presentatie bekijken over lichaamgerichte therapie. Neem hem op je gemak eens door, je maakt kennis met allerlei onderzoeken over diverse lichaamsgerichte therapieën waaronder dans, body & mind en ook bio-energetische oefeningen.

De tabel op blad 39 laat zien dat in alle gevallen er een significante verbetering is opgetreden bij de onderzochte proefpersonen.

Wil je meer informatie over andere lichaamsgerichte therapieeen:

• Sensomotorische therapie; omdat woorden niet altijd genoeg zijn
• TRE; helpt je stress en spanning te verminderen
• Somatic experience: overwin je trauma

Dus wat zeg je ervan? Is bio-energetica iets voor jou?

Al met al is bio-energetica een prachtige manier om je lichaam te laten ontspannen, stress los te laten en tot jezelf te komen. Het mooie is dat je niet hoeft te praten, maar dat het vooral gaat om het ervaren. Bio-energetische oefeningen worden al tientallen jaren door heel veel mensen uitgevoerd en de wetenschap toont aan ze zeker hun voordelen kunnen hebben!

Dus kom uit je comfortzone en geef bio-energetica eens een kans. Start bijvoorbeeld elke ochtend met de drie oefeningen die je in dit artikel heb laten zien. Het is een realistisch begin en een uitstekende start van de dag!